Prawda pod ostrzałem. Jak rozpoznać fake newsa, clickbait, deepfake’a?

– Dezinformacja to nie tylko fake newsy. To w obecnych czasach realne zagrożenie – podkreśla Maia Mazurkiewicz, prezeska Fundacji PZU.

Jej słowa potwierdzają dane z raportu "Dezinformacja oczami Polaków 2024": aż 81 proc. respondentów uważa, że w ostatnich 10 lat skala fałszywych treści w internecie znacząco wzrosła. Co więcej, aż 9 na 10 osób przyznało, że choć raz udostępniło nieprawdziwą informację. Pomimo rosnącej świadomości problemu, tylko połowa badanych czuje się w sieci bezpiecznie.

Dezinformacja może być narzędziem manipulacji, siania paniki, podważania zaufania do instytucji czy wywoływania chaosu. Dlatego tak ważne jest, by nie tylko mówić o tym zjawisku, ale też pokazywać, jak się przed nim chronić.

– W obliczu dynamicznie zmieniającego się krajobrazu informacyjnego, umiejętność weryfikacji faktów staje się nie tylko ważna, ale wręcz niezbędna. Postaw na czysty przekaz, czyli wolny od manipulacji i zewnętrznych wpływów – do tego zachęcamy w naszej kampanii. Fundacja PZU wraz z licznymi organizacjami i mediami stara się uwrażliwić społeczeństwo na ten problem. Chcemy też wyposażyć Polki i Polaków w konkretne narzędzia i umiejętności pozwalające samodzielnie weryfikować informacje znalezione w internecie – tłumaczy Mazurkiewicz.

Kampania "Czysty przekaz" to szereg działań edukacyjnych – od emisji spotów w mediach, przez obecność na letnich wydarzeniach kulturalnych, po warsztaty w szkołach. Fundacja przygotowała również specjalną stronę internetową, na której – we współpracy z organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem dezinformacji – udostępnia proste, praktyczne narzędzia do weryfikowania treści. Skorzystać z nich mogą wszyscy – uczniowie, rodzice, nauczyciele, ale też każdy użytkownik sieci. Kampania zwraca również uwagę na znaczenie świadomości emocji w odbiorze i przetwarzaniu informacji.

W kampanijnym spocie ambasadorzy – Magda Gessler, Szymon Marciniak i Mikołaj Roznerski – przypominają, że choć w swojej pracy stawiają na autentyczność – w kuchni, na boisku i na scenie – w internecie odróżnienie prawdy od fałszu wymaga większej czujności. Pomaga w tym filtrowanie treści, sprawdzanie źródeł i ostrożność w udostępnianiu informacji.

Siłą tej kampanii jest szerokie partnerstwo organizacji społecznych, pod patronatem instytucji publicznych oraz mediów. Jednym z jej celów jest zachęcenie do weryfikowania informacji w wiarygodnych źródłach – a w konsekwencji zwrócenie uwagi na rolę i znaczenie rzetelnych mediów w walce z dezinformacją i zapewnianiu społeczeństwu "czystego przekazu".

Na początku kampania będzie widoczna w mediach, w kolejnych etapach "Czysty przekaz" pojawi się także w szkołach, ponieważ dziś dzieci i młodzież stykają się z dezinformacją bardzo wcześnie. Kampania będzie także obecna na letnich wydarzeniach artystycznych w całej Polsce.

Kampania "Czysty przekaz" powstała z inicjatywy Fundacji PZU. Jest organizowana pod patronatem Prezydencji Polski w Radzie UE, Narodowego Instytutu Wolności, NASK, Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Badań nad Dezinformacją Collegium Civitas wspólnie z organizacjami społecznymi: Fundacją Dbam o Mój Zasięg, Fundacją Geremka, Fundacją Szkoła z Klasą oraz Stowarzyszeniem Demagog.

Kampania trafi do odbiorców za pośrednictwem telewizji, radia, mediów internetowych i prasy, dzięki połączeniu sił i zaangażowaniu patronów medialnych takich jak: Wirtualna Polska, POLITYKA, Ringier Axel Springer Polska, TVN Warner Bros. Discovery oraz Grupa Agora. Za koncept kreatywny i produkcję kampanii odpowiada agencja Stor9.