Problemy wychowawcze dzieci w wieku szkolnym
Problemy wychowawcze to powszechne zjawisko wśród dzieci w wieku szkolnym. Dzieci mogą być zaburzone pod względem społecznym, psychicznym oraz dydaktycznym. Najlepiej byłoby zapobiegać trudnościom wychowawczym, gdyż walka z nimi jest długotrwałym procesem.
08.02.2019 | aktual.: 13.02.2019 13:12
Zapobieganie problemom wychowawczym
Fakt, że problemy wychowawcze w przedszkolu są tak powszechne, pozwala przygotować się psychicznie na problemy wychowawcze dzieci w wieku szkolnym. Ich drobne przejawy trzeba wychwytywać jak najszybciej, aby skutecznie zapobiegać przyszłym skutkom nieprzystosowania społecznego.
Problemy wychowawcze dzieci
Czym są problemy wychowawcze dzieci w wieku szkolnym? Trudności wychowawcze specyficzne dla dzieci powyżej 6. roku życia utożsamiamy również z zaburzeniami w zachowaniu oraz nieprzystosowaniem społecznym. Możemy je rozpatrywać z kilku stron:
- Społeczne problemy wychowawcze – nieumiejętne próby nawiązania kontaktów w środowisku skutkują konfliktami.
- Psychiczne problemy wychowawcze – skutek rozdarcia i zagubienia wyrażający się konfliktami wewnętrznymi objawiającymi się niepożądanym zachowaniem.
- Problemy wychowawcze pod kątem wychowawczym i dydaktycznym – problemy w szkole, niedogadywanie się z nauczycielami, mierne osiągnięcia w nauce.
Niepokojące zachowanie objawia się na różne sposoby i niejednokrotnie u dzieci w wieku szkolnym obserwujemy jednoczesne występowanie wielu przejawów problemów wychowawczych z niejednej grupy.
Przejawy problemów wychowawczych u dzieci
Oto najczęstsze przejawy problemów wychowawczych w wieku szkolnym, które powinni zaniepokoić osoby z najbliższego otoczenia:
- Zaburzone kontakty z codziennym środowiskiem życia.
- Lekceważenie poleceń.
- Zachowania agresywne.
- Nieuzasadnione lęki.
- Kłamstwa.
- Kradzieże.
- Nadmierna wstydliwość.
- Głośne zwracanie na siebie uwagi.
- Brak postępów w nauce.
- Konflikty z nauczycielami.
- Nocne moczenie się.
- Nadpobudliwość psychoruchowa.
- Nieumiejętność skupienia uwagi.
- Niedojrzałość emocjonalna i reakcje typowe dla młodszego wieku.
Skłonność do występowania problemów wychowawczych
Problemy opiekuńczo-wychowawcze dzieci w wieku szkolnym występują u członków pełnych rodzin, bez żadnych wyraźnych dysfunkcji czy trudności materialnych. Z tzw. normalnych rodzin także pochodzą przecież przestępcy czy narkomani. Stosowane tam metody wychowawcze nie odbiegają od norm ściśle podręcznikowych.
Skłonność do intensyfikowania się problemów wychowawczych wzrasta jednak w rodzinach niepełnych, wielodzietnych, z rodzicem alkoholikiem czy długotrwale bezrobotnym albo w złej sytuacji finansowej. Podobnie jest w przypadku, gdy podatne na wpływy dziecko w młodszym wieku szkolnym (6. lub 7. rok życia do 12 lat) bądź nastolatek obracają się w niesprzyjającym środowisku poza domem.
Wewnętrzne przyczyny problemów wychowawczych u dzieci
Wrodzone przyczyny problemów wychowawczych u dzieci nazywamy endogennymi. Czynniki biopsychiczne bądź organiczne to zarówno genetyczne przyczyny wrodzone, jak i uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Zaliczamy tutaj obniżoną sprawność umysłową i zaburzenia somatyczne, które prowadzą bezpośrednio do zmian w zachowaniu dziecka (wady wzroku, słuchu, problemy z tarczycą, choroby układu krążenia)
.
Środowiskowe przyczyny problemów wychowawczych u dzieci
Przyczyny problemów wychowawczych u dzieci w wieku szkolnym tkwiące na zewnątrz to przyczyny egzogenne, czyli środowiskowe. Dotyczą przede wszystkim wszelkiego rodzaju dysfunkcji rodziny, czyli podstawowej komórki społecznej. Do wad w funkcjonowaniu rodziny dochodzą dodatkowo błędy wychowawcze szkoły i nauczycieli oraz niszczący wpływ środowiska rówieśniczego, w tym jednostek z marginesu społecznego.
Jak wygrać z problemami wychowawczymi dzieci?
Po raz kolejny warto podkreślić, że w zwalczaniu problemów wychowawczych dzieci w wieku szkolnym najistotniejsza jest profilaktyka. Jeżeli już wystąpią, poradzenie sobie z nimi nie jest łatwe. Stanowi proces długofalowy, do którego trzeba zaangażować rodziców i nauczycieli. Uczeń z problemami wychowawczymi wymagający pomocy angażuje uwagę, potrzebuje podejścia indywidualnego i specyficznych działań.
Trudne dzieci w wieku szkolnym muszą mieć okazję przejawiania zachowania pozytywnego, dorastać w warunkach odczuwalnego wsparcia, akceptacji, postawy pedagogicznego optymizmu. Praca z nimi jest systematyczna, a traktowanie dzieci powinno być podmiotowe. Środkiem do celu będzie właściwa organizacja pracy w klasie oparta na zasadach szacunku, komunikacji, humanizacji, karności oraz porządku.