Problemy wychowawcze w przedszkolu

Zdecydowanie łatwiej jest uczyć malucha dobrego wychowania niż w starszym wieku bezskutecznie próbować wykorzenić jego negatywne nawyki, które skutecznie utrudniają rozwój społeczny oraz hamują adaptację do grona rówieśniczego. Pierwsze dni w przedszkolu to moment szczególnie trudny, kiedy zaniedbania pojawiają się ze zdwojoną siłą i zaburzają ramowy rozkład dnia w przedszkolu.

Podstawowe przyczyny trudności w wychowaniu dzieci w wieku przedszkolnym pozwalają ująć je we współzależne grupy:

• Zaniedbania wychowawcze i oddziaływanie środowiska.
• Błędy wychowawcze.
• Nieprawidłowe funkcjonowanie rodziny.
• Zaburzony rozwój emocjonalny bądź psychofizyczny.
• Rozbieżności w oczekiwaniach rodziców a zainteresowaniach dzieci.
• Niepowodzenia dzieci w przedszkolu (samo wychowanie w przedszkolu).

Problemy wychowawcze mogą być skutkiem następujących postaw rodziców:

• Unikanie kontaktu, wspólnego spędzania czasu, okazywania zainteresowania.
• Nadmierne wymagania, wygórowane oczekiwania, pomijanie możliwości czy zdolności.
• Odrzucanie, krytykowanie, niezadowolenie, potępianie, dokuczanie, docinki, kary.
• Chronienie i rozpieszczanie, wyręczanie, spełnianie zachcianek, ograniczanie samodzielności.

Przejawy agresji słownej u przedszkolaków to:

• zachowanie aroganckie,
• wulgaryzmy,
• przezywanie,
• wyśmiewanie,
• intrygowanie,
• skarżenie,
• krzyk bez powodu.

Z niezdolnością do empatii ciężko jest walczyć, jeśli dziecko nie ma dobrego przykładu odgórnego. Ustalenie i stosowanie przejrzystych zasad w domu poskutkuje tym, że maluch przyswoi pozytywne wzorce, uzna je za normę zachowania i przeniesie na relacje.

Przejawy agresji fizycznej w przedszkolu to:

• bicie,
• kopanie,
• gryzienie,
• szczypanie,
• plucie,
• niszczenie,
• zmuszanie do wybranej przez siebie aktywności.

Wyładowanie agresji w sporcie czy też twórczych formach wyrazu to rozwiązanie częściowe. To w domu uczymy braku aprobaty wobec zachowania agresywnego przedszkolaka, nie stosujemy kar ani przymusu, przyzwyczajamy dziecko do radzenia sobie z niepowodzeniami.

Agresja instrumentalna objawia się bardziej lub mniej świadomym wykorzystywaniem innych w celu osiągnięcia korzyści. Manipulacja czy zrzucanie winy na innych to broń przedszkolaka w walce z brakiem poczucia bezpieczeństwa czy lękiem. W razie konfliktu interwencja dorosłych wymaga sprawiedliwego zapoznania się z racjami obu stron, aby dobrze rozsądzić spór i nie pogłębić poczucia niesprawiedliwości.

Objawy przedszkolnej nadpobudliwości psychoruchowej to:

• pobudzenie,
• ruchliwość,
• wybuchowość,
• płaczliwość,
• trudności ze skupieniem uwagi,
• roztargnienie,
• chaotyczność,
• niedokładność,
• niecierpliwość,
• męczliwość,
• upór,
• bałaganiarstwo,
• zaczepianie innych.

Polecane są terapia środowiskowa, wszelkie działania zapobiegające poczuciu alienacji, odejście od krytyki, eliminacja ośmieszania czy kar cielesnych.

To nie przedszkolne metody wychowawcze są przyczyną zahamowania psychoruchowego. Dziecko izoluje się, bawi się samo, jest skryte, powolne, ciężko mu odseparować się od rodziców, jest niesamodzielne. Taka opinia nauczyciela przedszkolnego o dziecku powinna go skłonić do kontaktu z rodzicami i wspólnych starań skoncentrowanych na wyeliminowaniu problemów wychowawczych.

Psychologowie radzą, że akceptacja i współdziałanie pomogą przezwyciężyć trudności. Pomoc nauczyciela i plan współpracy z rodzicami w przedszkolu to podstawa. Odpowiednie metody nauczania, innowacje pedagogiczne, zajęcia adaptacyjne poskutkują także jeśli dziecko nie chce chodzić do przedszkola.

W przypadku problemów wychowawczych w przedszkolu, ale także na wcześniejszym etapie rozwojowym, istotne jest zachowanie rodziców. Warto budować pozytywny obraz dziecka przez mądre okazywanie mu miłości, transparentne zasady, wzajemny szacunek, konsekwencję. Wysłuchujemy problemów, nie lekceważymy, nie obrażamy, nie szantażujemy, uświadamiamy przedszkolakowi, że jest ważny i kochamy bezwarunkowo.