Puryny - czym są i jak działają? Produkty bogate i ubogie w puryny

Czym są puryny?

Z chemicznego punktu widzenia puryny to heterocykliczne i aromatyczne związki organiczne, które są zbudowane z pierścieni pirymidyny oraz imidazolu. Puryny zawierają w sobie azot, występują w jądrze komórkowym i stanowią składnik azotowych zasad adeniny i guaniny. Puryna jest stale syntetyzowana i rozkładana w ludzkim organizmie.

Puryny mają charakter endogenny i egzogenny, ponieważ z jednej strony produkowane są w organizmie, a z drugiej przyjmujemy je wraz ze spożywanym pokarmem. Aby uregulować zawartość puryn, organizm usuwa ich nadmiar poprzez katabolizm. Końcowym produktem rozkładu puryn jest kwas moczowy, który usuwany jest przez nerki lub jelita. Stężenie kwasu moczowego u zdrowego człowieka nie powinno przekraczać 70 mg/ l krwi. W ciągu doby dorosły człowiek wydala ok 500 mg produktów przemiany puryn.

Wpływ puryn na zdrowie

Puryny nie są potrzebne dla sprawnego funkcjonowania organizmu, dlatego są z niego wydalane. Jeśli jednak w spożywanych produktach dostarczy się zbyt dużą ilość puryn, kwas moczowy nie zostanie w całości wydalony z organizmu. Nadmiar kwasu moczowego w postaci kryształków gromadzi się w stawach, co jest przyczyną rozwijania się dny moczanowej. Ponadto gromadzący się w nerkach kwas moczowy przyczynia się do kamicy nerkowej.

Osoby, które w takim przypadku nie stosują diety niskopurynowej są narażone na uszkodzenia narządu ruchu i niepełnosprawność. Warto nadmienić, że dna moczanowa często towarzyszy takim chorobom jak nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia czy cukrzyca.

Produkty bogate w puryny

Puryny to związki, które występują w większości produków żywieniowych, dlatego trudno całkowicie je wykluczyć z diety. Jednak niektóre z nich zawierają tych związków zdecydowanie więcej. Wśród produktów bogatych w puryny można wymienić tłuste i wędzone ryby, krewetki, mięso i przetworzone produkty mięsne. Puryny znajdują się także w słoninie i smalcu.

Niestety związki purynowe obecne są także w warzywach, które powszechnie są cenione i uważane za zdrowe. Znaczna ich ilość bowiem znajduje się w brokułach, kalafiorze, brukselce, zielonym groszku, kukurydzy, szpinaku, soi oraz papryce.

Od puryn nie są wolne pieczarki, boczniaki i prawdziwki. Związki purynowe można znaleźć także w mocnej herbacie, płynnej czekoladzie czy nierozcieńczonych sokach owocowych.

Produkty ubogie w puryny

Produkty, w których znajdują się niewielkie ilości puryny stanowią podstawę diety niskopurynowej zalecanej osobom narażonym lub chorującym na dnę moczanową. Wśród produktów, które powinny znaleźć się w diecie niskopurynowej, wymienia się czerwone buraki, cebulę, cukinię, ziemniaki, pomidory, kiszoną kapustę, marchewkę, agrest, kiwi, brzoskwinie, czereśnie, gruszki, jabłka oraz truskawki. Dieta niskopurynowa powinna także składać się z jajek, oliwy z oliwek, chleba razowego, makaronu, ryżu i niskotłuszczowych przetworów mlecznych.

Posiłki w diecie niskopurynowej powinny być gotowane w wodzie lub na parze. Należy unikać smażenia na głębokim tłuszczu. Dodatkowo, aby zmniejszyć ilość kwasu moczowego w organizmie zaleca się wypijać przynajmniej 2 litry płynów dziennie.