Rusza największy festiwal fotograficzny w Polsce - Miesiąc Fotografii w Krakowie

Ślady pozostawione przez obcych w UFO Photo Archives, tańce z podtekstem erotycznym, operatorzy dronów zrzucający śmiercionośne pociski w Pakistanie, siedząc w bazie na pustyni pod Las Vegas. Artyści 15. edycji Miesiąca Fotografii w Krakowie zabierają nas w balansującą na pograniczu prawdy i fikcji podróż po świecie widzianym oczami obserwatora skrytego za aparatem fotograficznym. "Zewnątrz wewnątrz" to temat przewodni Programu Głównego. Jego kuratorem jest Gordon MacDonald, pochodzący z Wielkiej Brytanii kurator, wydawca i artysta.

Festiwal należy do najważniejszych europejskich wydarzeń fotograficznych, w ramach tej edycji zostaną zaprezentowane także ciesząca się ogromnym zainteresowaniem Sekcja ShowOFF, Przegląd Portfolio oraz dziesiątki wydarzeń towarzyszących. - Tegoroczna edycja festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie jest dla mnie i dla całego zespołu bardzo wyjątkowa. Obchodzimy 15. urodziny. To ważny moment w historii tak dużego wydarzenia. Chcemy uczcić wszystkich tych, którzy przez lata to wydarzenie tworzyli, wspierali, motywowali nas do poszukiwań i eksperymentów, dodawali otuchy i doświadczali wspaniałości medium fotografii razem z nami – mówi Aga Dwernicka, dyrektorka festiwalu. Początek już 19 maja.

Festiwal jako platforma dyskusji o fotografii po raz kolejny stawia pytania o funkcjonowanie obrazu we współczesnym świecie. W centrum rozważań tegorocznego Programu Głównego znajduje się postać fotografa jako obserwatora wydarzeń. Wychodząc od spontanicznego pomysłu zbadania wybranego tematu, fotograf – artysta posługujący się medium fotografii – wchodzi niejako w zamknięty świat, patrzy na niego z zewnątrz do wewnątrz. Jak dużo udaje mu się zaobserwować, jak głęboko zajrzeć, jak mocno dany temat zbadać – zależy od niego samego. Będąc jednak nawet w samym środku, wciąż jest odseparowany od tego, co widzi, na co patrzy okiem kamery. To maszyna rejestruje, a na widzenie artysty i to, na co później my, odbiorcy, patrzymy, wpływa jego postać z całym zapleczem intelektualnym i posiadaną wiedzą.

- Prezentując serię wystaw składających się na "Zewnątrz wewnątrz", wychodzę z założenia, że fotografia zawsze pozostaje na zewnątrz i spogląda na to, co wewnątrz – mówi MacDonald. Często praca fotograficzna powstaje w sposób spontaniczny, natychmiastowy i ma zewnętrzną genezę. Niezależnie od niuansów wynikających ze stosowanej praktyki lub z rodzaju uprawianej fotografii, aparat i obraz fotograficzny dają nieodparte wrażenie badania świata, a nie wejścia w liryczny dialog, jak w przypadku wielu innych dziedzin sztuki.

Projekty prezentowane pod wspólnym tytułem Zewnątrz wewnątrz pokazują nam świat, balansując między rzeczywistością a fikcją. Na obrazach nic nie jest prawdą. Nic też nie jest zmyślone. Wszystko jest możliwe. Czy uwierzymy obrazowi, zależy od nas samych, naszej zdolności empatii, wiedzy w danym zakresie. Naszą percepcję przetestuje wystawa Nierozstrzygający moment, na której zobaczymy niezbite dowody na to, że regularnie odwiedzają nad obcy. A może okażą się one tylko monumentalnym fałszerstwem?

Z pewnością manipulują naszym postrzeganiem artystki, których prace zaprezentowane zostaną na ekspozycji Wojna, jaką widzimy. Nie będą to dokumentacje pojedynczych zdarzeń, jakie znamy z programów informacyjnych czy fotoreportaży wojennych, ale obrazy pytające, co nas z wojną łączy. Sprawią one, że od teraz wojny oglądane z dystansu nie będą wydawać się już tak odległe, a my, widzowie, przestaniemy być tylko chłodnymi obserwatorami, zaczniemy czuć.

Przyjrzymy się również, jak Susan Lipper, amerykańska artystka, opowiedziała historię małej miejscowości w Wirginii Zachodniej w USA: Grapevine. Choć jej obrazy wydają się mieścić w konwencjonalnej poetyce fotografii dokumentalnej, Lipper odeszła od tradycji, pozwalając swoim modelom na wcielanie się w role i kreowanie postaci, które mogły – ale nie musiały – być tożsame z nimi.

Zastanowimy się też nad pamięcią przestrzeni, tym, co mówią o nas samych ślady odnalezione przez Dianę Lelonek na terenie kamieniołomu Liban oraz byłego obozu koncentracyjnego Płaszów, po raz pierwszy prezentowane w MOCAK-u.

Czy statyczne obrazy tańca mogą nami – widzami – zawładnąć? "Próba uchwycenia ekstazy ruchu, dźwięku, wysiłku i energii tańca może się wydawać czymś karkołomnym" – zauważa MacDonald. Podkreśla jednocześnie, że fotografowanie i filmowanie tańca jest działaniem niezwykłym. Jak bardzo niezwykłym, przekonamy się, przyglądając się z bliska bohaterom wystawy My także tańczymy.

Rok 2017 przynosi kilka nowości. Oprócz części programu przygotowanej przez kuratorów specjalnie na festiwal, otworzyliśmy przestrzeń na pokazanie ważnych z naszej perspektywy wątków pojawiających się w rodzimej fotografii.

Zaprosiliśmy projekt Fotografia Kolekcjonerska, będzie to jego 18. edycja, pierwsza w ramach Miesiąca Fotografii. Na wystawie RZECZY. Przedmiot i obiekt w polskiej fotografii zostaną zaprezentowane realizacje znakomitych polskich artystów kilku pokoleń, które w różny sposób podejmują temat przedmiotu: od dokumentu, poprzez ujęcia konceptualne, aż do obiektów fotograficznych, które płaską z natury fotografię przenoszą w świat trójwymiarowy, nadając jej zupełnie nowe znaczenie.

Klasyczną w swojej formie fotografię zaprezentujemy na wystawie Andrzeja Georgiewa, która w nowy sposób pokaże jego dorobek i niejako odkryje tego wybitnego artystę dla nas nowo – również w kontekście jego miejsca w historii polskiej fotografii.

I last but not least, znajdziemy się w samym środku wydarzeń scenicznych – w teatrze – do którego zaprosi nas Magda Hueckel.

Drugą, równie ważną część programu Miesiąca Fotografii stanowi Sekcja ShowOFF, w ramach której zostaną zaprezentowane premierowe projekty młodych twórców wyłonionych w drodze otwartego konkursu. Nad ostatecznym kształtem wystaw pracują oni pod okiem uznanych specjalistów w dziedzinie sztuk wizualnych. W tym roku są to: artysta posługujący się medium fotografii, historyk sztuki i tłumacz – Krzysztof Pijarski; fotograf Szymon Rogiński; fotografka, kuratorka, wykładowczyni, organizatorka wydarzeń artystycznych oraz propagatorka kolekcjonowania fotografii w Polsce – Katarzyna Sagatowska oraz współzałożyciel i redaktor naczelny magazynu "YET", a także fotograf Salvatore Vitale.

Tegoroczny nabór do Sekcji ShowOFF przyniósł wiele nowości. Nową formę prowadzenia naboru przez platformę picter.com, rekordową liczbę zgłoszeń debiutantów z zagranicy oraz współpracę kuratorów i ich wspólny wybór 8 laureatów. Są nimi: Terje Abusdal (NO), Jan Cieślikiewicz (PL), Polina Karpova (UA), Lucie Khahoutian (ARM), Flor Maesen (BE), Viacheslav Poliakov (UA), Kaja Rata (PL), Karolina Wojtas (PL).

Przegląd Portfolio organizowany w ramach Miesiąca Fotografii daje możliwość poddania swoich prac ocenie wybitnych specjalistów. W gronie recenzentów znaleźli się, jak co roku, polscy i zagraniczni krytycy, galerzyści, artyści i teoretycy (m.in. autor trzytomowej, napisanej wspólnie z Martinem Parrem historii fotografii Gerry Badger, niezależna kuratorka i badaczka Iris Sikking oraz fotografka Agnieszka Rayss). Uczestnicy przeglądu podczas dwudziestominutowych, indywidualnych spotkań mogą poznać opinie recenzentów na temat swoich prac oraz nawiązać cenne kontakty. Najlepsze z zaprezentowanych portfolio otrzyma prestiżową nagrodę ufundowaną przez Fundację Griffin Art Space.

Zainicjowana w 2014 roku nagroda Griffin Art Space ma na celu promocję ciekawych i dojrzałych projektów artystycznych. Jej laureat, wybrany spośród uczestników Przeglądu portfolio, będzie mógł stworzyć profesjonalną teczkę kolekcjonerską oraz zaprezentować swój projekt w formie wystawy. Teczki zwycięzców poprzednich edycji konkursu – Bogusława Madeja, Wiktorii Wojciechowskiej i Wiktora Dąbkowskiego – będzie można obejrzeć podczas festiwalu w Centrum Biurowym Lubicz, tam też odbywa się Przegląd.

Ważną częścią festiwalu są wydarzenia towarzyszące. Szczególną uwagę warto zwrócić na cykl Spotkań mistrzowskich. Zaproszono na nie zarówno artystów prezentujących swoje wystawy w Programie Głównym, jak i specjalistów, którzy wzbogacą dyskusję wokół tematu festiwalu i opowiedzą o nowych tendencjach w świecie fotografii. Program wydarzeń uzupełniają premiery książek, warsztaty, prezentacje, projekcje filmów i oprowadzania kuratorskie.

Krakow Photo Fringe to niezależna platforma skupiająca propozycje nadesłane do organizatorów przez artystów, animatorów, aktywistów, galerie i wszystkich tych, których pasją jest fotografia. Sukces dwóch dotychczasowych edycji – w ramach których odbyło się ponad sto wydarzeń i wystaw – skłonił organizatorów do rozszerzenia formuły Photo Fringe na całą Małopolskę – również w tym roku wystawy i wydarzenia będą się odbywać m.in. w Tarnowie, Krzeszowicach i Myślenicach.