Czy dieta wegetariańska wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu?

Jak pokazują przeprowadzone badania, ponad połowa Polaków ma zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi. Jest to poważny problem, ponieważ nieleczona hipercholesterolemia może prowadzić do zagrażających życiu chorób układu sercowo-naczyniowego. W poniższym artykule poznasz przyczyny wysokiego cholesterolu oraz dowiesz się, czy stosowanie diet wegetariańskich może skutecznie wpłynąć na jego obniżenie.

Cholesterol to substancja tłuszczowa obecna we wszystkich komórkach oraz krwi. Wchodzi w skład błon komórkowych, wybranych hormonów, witaminy D3 oraz kwasów tłuszczowych. Jest niezbędny do życia, jednak jego zbyt duża ilość we krwi może prowadzić do wystąpienia hipercholesterolemii, a w konsekwencji nawet do miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca lub udaru mózgu.

Cholesterol, tak jak inne lipidy jest nierozpuszczalny we krwi, dlatego musi być transportowany przy pomocy lipoprotein – cząsteczek składających się z białek i tłuszczów, inaczej nazywanych frakcjami. W medycynie można wyróżnić ich kilka rodzajów, a są to m.in.:

• lipoproteiny HDL – lipoproteiny o dużej gęstości (high-density lipoprotein), transportują nadmiar cholesterolu do wątroby, gdzie ulega on przemianie w kwasy tłuszczowe, stąd są nazywane dobrym cholesterolem [1]
• lipoproteiny LDL – lipoproteiny o małej gęstości (low-density lipoprotein), przenoszą cholesterol z wątroby do komórek. Gdy ilość cholesterolu w organizmie jest wyższa niż zapotrzebowanie komórek, zaczyna on gromadzić się w ścianach tętnic, co z kolei prowadzi do m.in. miażdżycy; określane mianem złego cholesterolu [2] .

Przyczyny wysokiego cholesterolu mogą mieć odmienne podłoże. Wpływ mają bowiem uwarunkowania genetyczne oraz styl życia. Czynniki mające największy wpływ na wysoki poziom złego cholesterolu to:

• czynniki genetyczne – hipercholesterolemia rodzinna. Powoduje ją mutacja genetyczna, która oddziałuje na zdolność wątroby do usuwania nadprogramowej ilości cholesterolu;
• otyłość;
• siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej;
• palenie papierosów;
• zła dieta – spożywanie wysoko przetworzonej żywności, dużych ilości mięsa, produktów zawierających duże ilości tłuszczów nasyconych, niewystarczająca ilość owoców i warzyw.

Wiemy już, że główne przyczyny wysokiego cholesterolu kryją się głównie w nieodpowiedniej diecie, ale wynikają również z uwarunkowań genetycznych i stylu życia. Próba rozwiązania tego problemu stanowi jedno z głównych zadań współczesnej nauki o żywieniu człowieka. Przeprowadzone badania wyraźnie sugerują, że weganie i wegetarianie znacznie rzadziej zapadają na choroby układu sercowo-naczyniowego niż osoby spożywające znaczne ilości produktów odzwierzęcych .

Korzyści, które płyną ze stosowania diety roślinnej, w dużej mierze wynikają z włączenia do nich produktów roślinnych i zawartych w nich substancji, takich jak: błonnik pokarmowy, białka roślinne, kwasy tłuszczowe, witaminy, izoflawony oraz fitosterole. Do diety na obniżenie cholesterolu powinny być włączone zwłaszcza:

• zdrowe tłuszcze, zawierające sterole roślinne – np. margaryny, oraz oleje roślinne z zawartością kwasów tłuszczowych Omega-3 i Omega-6;
• warzywa strączkowe – stanowią dobry substytut mięsa w diecie roślinnej, dzięki wysokiej zawartości błonnika, białka oraz witamin;
• pełnoziarniste produkty zbożowe – ich spożycie znacząco obniża ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Są bogate w składniki mineralne, witaminy oraz kwasy tłuszczowe;
• warzywa i owoce – ich spożycie ma istotny wpływ na obniżenie stężenia frakcji LDL. Są bogate w witaminę C, flawonoidy, potas oraz magnez;
• orzechy – ich regularne spożycie wpływa na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi .

1. https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zapobieganie/62068,co-to-jest-cholesterol [dostęp online: 06.07.2020].
2. D. Parol, A. Mamcarz, Diety roślinne w kontekście chorób układu sercowo-naczyniowego, w: Folia Cardiologica, t. 10 nr 2, s.92.