Czy nadżerkę zawsze trzeba leczyć?
Gdy słyszymy od lekarza, że mamy nadżerkę szyjki macicy, martwimy się, że bez inwazyjnego zabiegu się nie obędzie. Obawiamy się również, że może być to zwiastun poważnej choroby, np. nowotworu. Nie zawsze jednak tak jest. Nie każda nadżerka jest groźna.
17.10.2013 | aktual.: 17.10.2013 12:00
Gdy słyszymy od lekarza, że mamy nadżerkę szyjki macicy, martwimy się, że bez inwazyjnego zabiegu się nie obędzie. Obawiamy się również, że może być to zwiastun poważnej choroby, np. nowotworu. Nie zawsze jednak tak jest. Nie każda nadżerka jest groźna. Niektórych zmian nie trzeba nawet leczyć, bo mijają samoistnie – wystarczy obserwacja i regularna kontrola. Kiedy nadżerka powinna zostać usunięta, a kiedy nie jest to konieczne?
Za nadżerkę uważa się płytki, ogniskowy ubytek w powierzchownych warstwach tkanki, takich jak nabłonek i naskórek. Jest to zwykle mała ranka. Najczęściej rozwija się ona w wyniku urazu mechanicznego, kontaktu ze środkami chemicznymi czy w związku z procesem chorobowym (rak szyjki macicy, drożdżyca, itp.). Statystycznie lekarze wykrywają nadżerkę u co czwartej pacjentki.
Warto jednak wiedzieć, że nazwa „nadżerka szyjki macicy” jest myląca, ponieważ nie występuje w niej nadżerka, tylko proces zapalny. Komórki nabłonka walcowatego z wewnętrznej powierzchni kanału szyjki macicy zastępują komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego zewnętrznej powierzchni szyjki macicy, znajdującej się na dnie pochwy. Te zmiany nazywa się nadżerkami, choć prawidłowa nazwa to „ogniska ektopii”, czyli przemieszczenie lub wywinięcie nabłonka kanału szyjki macicy. Przyczyną tego procesu jest wysokie stężenie hormonu – estrogenu.
Jaki typ?
Nadżerka może być właściwa, rzekoma lub wrodzona. Ta pierwsza przypomina owrzodzenie i jest skutkiem urazów albo infekcji dróg rodnych. Jednak zdecydowana większość to tzw. nadżerki gruczołowe rzekome, które polegają na zastąpieniu jednego rodzaju nabłonka innym. Taka zmiana jest widoczna w postaci otaczającego ujście szyjki zaczerwienia zwanego erytroplakią (z gr. czerwona plamka). Ma ona miejsce przede wszystkim wśród kobiet w wieku rozrodczym. Z kolei nadżerki wrodzone pojawiają się u dojrzałych kobiet, które odbyły wiele stosunków płciowych albo przez długi czas stosowały antykoncepcję hormonalną.
Objawami nadżerki szyjki macicy są śluzowate upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból podczas stosunku, krwawienia międzymiesiączkowe i po zbliżeniu, choć często nadżerka przebiega bezobjawowo. Mogą się również pojawić bóle krzyżowo-lędźwiowe albo w podbrzuszu.
Konieczne badania
Aby rozpoznać nadżerkę, zwłaszcza gdy nie występują żadne objawy, należy wykonać cytologię (polega ona na pobraniu wymazu z tarczy oraz kanału szyjki macicy; najlepiej przeprowadzić ją w połowie cyklu) i kolposkopię – badanie polegające na obejrzeniu powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału oraz pochwy i sromu przy pomocy urządzenia optycznego (kolposkopu). Co ważne, badanie to pozwala w ciągu zaledwie paru minut postawić diagnozę, podjąć odpowiednie decyzje dotyczące terapii i w niektórych przypadkach od razu przystąpić do leczenia.
Kolposkopia umożliwia wykrycie przedklinicznych postaci raka szyjki macicy (wyleczalność w tym stadium choroby wynosi 100 proc.).
Do usunięcia?
Nie wszystkie nadżerki trzeba usunąć. Małe nadżerki szyjki macicy występujące u kobiet, które nie rodziły, nie wymagają leczenia. Nadżerka może się cofnąć samoistnie bez interwencji lekarskiej albo utrzymywać pomimo prowadzonej terapii. Szacuje się, że w ciągu roku znika ok. 60 proc. nadżerek rzekomych. W łagodnych, niewielkich nadżerkach specjalista może zlecić pacjentce jedynie częste wizyty kontrolne i obserwację. Jeśli pojawią się np. upławy, lekarz zleci stosowanie globulek dopochwowych.
Jeśli jednak nadżerka ma znaczne rozmiary, towarzyszą jej niepokojące objawy albo jest przyczyną wydzielania dużej ilości śluzu zmieniającego prawidłowe kwaśne pH pochwy na zasadowe sprzyjające zakażeniom, należy ją leczyć. Pamiętajmy, że decyzję o leczeniu nadżerki (lub pozostawieniu jej) zawsze podejmuje lekarz. Nieleczona nadżerka może bowiem doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
W przypadku poważniejszych zmian lekarz zaproponuje leczenie farmakologiczne. Czasem konieczne są zabiegi inwazyjne. Mogą polegać na zastosowaniu azotanu srebra lub na użyciu lasera do zniszczenia dotkniętej chorobą tkanki. Inne popularne metody usuwania nadżerek to elektrokoagulacja (tzw. wypalanka) i kriokoagulacja (zamrażanie). Równoległe można też stosować homeopatię.
Ewa Podsiadły-Natorska (epn/mtr), kobieta.wp.pl
Zobacz także: Czym jest nadżerka?
