Dlaczego ciągle chce ci się spać?
Przewlekła senność nie musi wynikać ze wczesnego wstawania i prowadzenia aktywnego życia. Są różne przyczyny, które powodują ospałość, zmęczenie i brak energii. Niektórych powodów możesz nawet nie łączyć z sennością.
Masz rozregulowany cykl dobowy
Naukowcy zwracają uwagę, że dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji wskazane jest prowadzenie regularnego rytmu dnia. Przede wszystkim powinniśmy zasypiać i budzić się mniej więcej o tych samych porach. "Najczęstszą przyczyną problemów ze snem jest nieregularny tryb życia. Chodzenie spać raz o 22, innym razem o 1, a potem wstawanie jednego dnia o 8, a drugiego o 12, powoduje rozregulowanie naszego biologicznego zegara" - mówi "Newsweekowi" dr Michał Skalski, specjalista w dziedzinie leczenia zaburzeń snu. Jeśli nie chcesz w ciągu dnia być ospała, postaraj się zachować regularny cykl dobowy.
Tekst: Ewa Podsiadły-Natorska
Pijesz za mało wody
Z przeprowadzonego w 2012 roku badania, którego wyniki trafiły do magazynu "The Journal of Nutrition", płynie wniosek, że u zdrowych kobiet, u których następuje choćby niewielkie odwodnienie (na poziomie 1,5 proc.), pojawia się ospałość, huśtawka nastrojów i spadek energii.
Gdy pijesz zbyt małą ilość wody w ciągu dnia, stajesz się apatyczna. Rozwiązanie? Każdego dnia staraj się wypijać osiem szklanek wody. Najlepiej zawsze miej przy sobie małą butelkę - to nie moda, a konieczność! Wodę należy popijać łykami przez cały dzień; nie można się napić "na zapas". Warto też pić herbaty ziołowe i świeżo wyciskane soki.
Masz depresję
Wielu osobom depresja kojarzy się z bezsennością. Faktycznie tak jest. Ale nie zawsze. Objawem depresji bywa również przesypianie wielu godzin, zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia.
Mówimy wtedy o depresji atypowej, w której objawy są odwrotne do tych, które kojarzymy z typową depresją. Zamiast bezsenności mamy więc nadmierną senność. Pojawia się przewlekłe zmęczenie, nawet po przespanej nocy, a także problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała (osoba chora zwykle tyje), nadwrażliwość na najmniejszą krytykę, rozbicie, apatia. W takim przypadku konieczna jest pomoc psychiatryczna.
Jesteś chora
Wiele chorób związanych jest z sennością, osłabieniem i brakiem energii. Zmęczenie i nadmierna senność może oznaczać problemy z tarczycą (niedoczynność), cukrzycę, problemy z sercem, anemię, mononukleozę; ta ostatnia zwana jest "chorobą pocałunków", ponieważ właśnie w ten sposób najłatwiej się nią zarazić.
Niegdyś spekulowano nawet, że mononukleoza może powodować zespół przewlekłego zmęczenia, jednak nie potwierdzono tej hipotezy. Hipersomnię, czyli nadmierną senność, mogą też powodować: bezdech, zespół abstynencyjny (po odstawieniu środka uzależniającego), zapalenie mózgu i opon mózgowych czy udar mózgu oraz uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego.
Odżywiasz się nieprawidłowo
Być może nie zdajesz sobie sprawy, jak duży wpływ ma właściwa dieta na twoją kondycję psychofizyczną - senność może również wynikać z niedoboru niektórych składników odżywczych w twoich posiłkach. Energię w ciągu dnia i siły witalne zapewnią ci m.in. witaminy z grupy B, zwłaszcza witamina B12 nazywana "witaminą energii".
Warto wiedzieć, że problem z tą witaminą mają wegetarianie i weganie, a to dlatego, że jej głównym źródłem jest mięso. Nadmierna senność może też wskazywać na niedobór witamin D, C, A, żelaza, potasu, magnezu. Warto zatem przyjrzeć się swojej diecie i włączyć do jadłospisu wartościowe pokarmy.
Pijesz alkohol przed snem
Uważaj! Przegląd kilkudziesięciu raportów naukowych pozwolił uczonym wysnuć wniosek, że spożywanie alkoholu wcale nie poprawia jakości snu.
Choć może ci się wydawać, że szybciej wtedy zasypiasz, to badania naukowe dowiodły, że spożywanie alkoholu przed położeniem się do łóżka pogarsza jakość fazy REM, podczas której organizm się regeneruje. Zakłócenia tej fazy sprawiają, że sen staje się gorszej jakości, czego skutkiem jest senność, problemy z pamięcią i koncentracją w ciągu dnia. Alkohol zwiększa również liczbę wybudzeń w nocy. By tego uniknąć, ostatnią dawkę alkoholu należy spożyć 3-4 godziny przed snem.
Nie umiesz odpoczywać
Odpoczynek jest potrzebny każdemu. Bez wyjątków. Są jednak osoby, które nie potrafią się relaksować. Tymczasem ta nieumiejętność może bardzo dotkliwie odbić się na psychice i całym organizmie, powodując np. syndrom wypalenia zawodowego czy spadek odporności, co naraża nas na rozwój wielu chorób.
Naukowcy odkryli, że urlop powinien trwać trzy tygodnie - tylko wtedy jesteśmy w stanie porządnie wypocząć, nabrać dystansu do codziennych spraw i zyskać energię. Niestety, wiele osób spędza wczasy z laptopem na kolanach. Żeby więc nie być ospałą i apatyczną, każdego dnia znajdź czas na relaks.
Zbyt dużo ćwiczysz
Co za dużo, to niezdrowo - dotyczy to również tego, co teoretycznie jest dla ciebie dobre. Jeśli każdego dnia intensywnie ćwiczysz, nie zostawiając sobie nawet dnia na odpoczynek, istnieje spore prawdopodobieństwo, że dopadną cię senność i zmęczenie.
Chodzi zwłaszcza o sporty wytrzymałościowe - np. bieganie czy jazdę na rowerze. Mogą one powodować wzrost kortyzolu, czyli tzw. hormonu stresu. Jeśli nie potrafisz odnaleźć równowagi między treningiem a odpoczynkiem, twój organizm może zostać naładowany kortyzolem, czego skutkiem będzie ciągłe zmęczenie i ospałość.
Jesteś perfekcjonistką
To też może być twoją wadą. "Dążenie do perfekcji, której uzyskanie tak naprawdę jest niemożliwe, sprawia, że pracujesz znacznie ciężej i dłużej niż to konieczne" - ostrzega amerykańska profesor psychiatrii Irene S. Levine w rozmowie z magazynem "Time".
Prof. Levine tłumaczy, że perfekcjonistki stawiają sobie nierealne cele. A to oznacza wypompowanie, wycieńczenie i zniechęcenie, kiedy celu nie udaje się osiągnąć. Rozwiązanie? Narzucaj sobie ograniczenia czasowe - np. dwie godziny na konkretne zadanie. Z czasem zauważysz, że dłuższe godziny w pracy wcale nie przekładały się na twoją efektywność.
Cierpisz na zespół przewlekłego zmęczenia
W tej chorobie, oprócz senności, mają miejsce problemy z pamięcią i koncentracją. Typowe są częste bóle głowy i mięśni, które pojawiają się nawet pomimo braku aktywności fizycznej. W zespole przewlekłego zmęczenia sen nie daje wypoczynku.
Diagnozę stawia się, jeśli objawy utrzymują się przez ponad pół roku. Dokładne przyczyny tej choroby nie są znane - zespół przewlekłego (chronicznego) zmęczenia (CFS) uważa się za chorobę cywilizacyjną. Zespół rozwija się najczęściej u osób zapracowanych, żyjących w pośpiechu, prowadzących niezdrowy tryb życia. Niekiedy wystąpienie CFS poprzedzają infekcje, wpływ na rozwinięcie choroby może mieć też silny stres.
