W jelicie grubym znajduje się ponad 200 gatunków bakterii. Niektóre z nich mają działanie prozdrowotne - są to tzw. probiotyki, które pomagają w utrzymaniu równowagi flory bakteryjnej, chronią przed kolonizacją bakterii patogennych i je eliminują, stymulują odporność i leczą różne infekcje. O tym, że probiotyki korzystnie wpływają na ludzki organizm, wiadomo od starożytności. W czym jeszcze pomagają i czy każdy może śmiało z nich korzystać?
W jelicie grubym znajduje się ponad 200 gatunków bakterii. Niektóre z nich mają działanie prozdrowotne – są to tzw. probiotyki, które pomagają w utrzymaniu równowagi flory bakteryjnej, chronią przed kolonizacją bakterii patogennych i je eliminują, stymulują odporność i leczą różne infekcje. O tym, że probiotyki korzystnie wpływają na ludzki organizm, wiadomo od starożytności. W czym jeszcze pomagają i czy każdy może śmiało z nich korzystać?
Probiotyki (z greckiego „pro bios” – dla życia) to wyselekcjonowane kultury żywych bakterii, ewentualnie drożdży, wykazujące korzystny wpływ na zdrowie. Najczęściej są to bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus), które przytwierdzają się do ścian jelita, tworząc mikroflorę konkurującą o składniki pokarmowe z innymi organizmami, także tymi chorobotwórczymi. Bakterie kwasu mlekowego znajdują się w przewodzie pokarmowym (stanowią bardzo ważny składniki flory jelitowej), a także u kobiet w pochwie. Są one sprzymierzeńcami człowieka.
Tekst: Ewa Podsiadły-Natorska
(epn/sr), kobieta.wp.pl
Wpływają na długowieczność
Już w starożytności korzystano z dobroczynnych właściwości bakterii odpowiedzialnych za fermentowanie mleka. W 1907 rosyjski mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla z medycyny Ilja Miecznikow, zwrócił uwagę, że spożywanie jogurtów i kefirów korzystnie wpływa na zdrowie. Dzieje się tak dzięki obecnym w nich bakteriom fermentacji mlekowej. Miecznikow zauważył także, że wysoka koncentracja bakterii kwasu mlekowego w jelitach ma znaczący wpływ na długowieczność.
W 2001 roku niemieccy naukowcy Jorgen Schrezenmeir i Michael de Vrese zaproponowali, aby probiotykiem nazywać „produkt zawierający wystarczającą ilość mikroorganizmów, które zmieniają mikroflorę w określonych segmentach organizmu gospodarza i w ten sposób wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie”.
Pomocne przy biegunkach
Probiotyki spożywane regularnie pomagają utrzymać prawidłowy poziom mikroflory w przewodzie pokarmowym. Te dobroczynne mikroorganizmy przede wszystkim chronią błonę śluzową jelit, uniemożliwiając przenikanie do organizmu chorobotwórczych drobnoustrojów. Innymi słowy, im więcej we florze jelitowej przyjaznych bakterii probiotycznych, tym skuteczniej bronią one organizm przed bakteriami nieprzyjaznymi człowiekowi. Rolą probiotyków jest zatem zapobieganie zakażeniom jelitowym i hamowanie rozwoju patogennych mikroorganizmów.
W czasie badań odkryto, że probiotyki pomagają przy biegunkach (podróżnych, poantybiotykowych, itp.). W tym drugim przypadku probiotyk – jak wynika z badań niezależnej instytucji The Cochrane Collaboration zajmującej się analizą badań biomedycznych – wydaje się być naturalnym i oczywistym środkiem zaradczym w przypadku jelitowych powikłań związanych ze stosowaniem antybiotyków. Istotą zaburzeń poantybiotykowych jest bowiem utrata równowagi pomiędzy poszczególnymi szczepami bakterii jelitowych, a stosowanie probiotyków tę równowagę przywraca.
Dzięki probiotykom możemy zapobiegać tego typu przykrym dolegliwościom. W czasie antybiotykoterapii warto wzmacniać się probiotykami, ponieważ antybiotyki niszczą bakterie odpowiedzialne za wywołanie choroby, ale przy okazji zabijają także gatunki przyjazne człowiekowi.
Obniżają poziom cholesterolu
Probiotyki łagodzą także objawy nietolerancji laktozy – cukru mlecznego. Nietolerancja jest wynikiem braku enzymu laktazy. Osoby z tą dolegliwością skarżą się na zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Natomiast podawanie probiotyków zmniejsza ten problem; probiotyki wytwarzają enzym (beta-galaktozydaza), który rozkłada laktozę.
Probiotyki wpływają na poprawę profilu lipidowego u osób z wysokim poziomem cholesterolu. Badania wykazały, że niektóre szczepy bakterii Lactobacillus acidophilus wykazują właściwości antycholesterolowe; mogą absorbować cholesterol w obecności kwasów żółciowych. Szczepy te wykazują również zdolność rozkładu kwasu taurocholowego i glikocholowego w warunkach beztlenowych, dzięki czemu zmniejszają absorpcję tłuszczu z przewodu pokarmowego, a to z kolei obniża poziom „złego” cholesterolu we krwi.
Wskazane dla kobiet
Po probiotyki powinny sięgać zwłaszcza kobiety, ponieważ leczą one i zapobiegają rozwojowi infekcji dróg moczowych i pochwy (bakteryjnych oraz grzybiczych.). Właśnie z myślą o kobietach powstały tzw. probiotyki ginekologiczne. Przede wszystkim ich rolą jest hamowanie rozwoju bakterii i grzybów chorobotwórczych.
Probiotyki ginekologiczne dostępne są w formie kapsułek dopochwowych i doustnych. Najlepiej przyjmować je przy infekcjach pochwy, podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej, w trakcie i po kuracji antybiotykami, w czasie podróży, korzystania z basenu, w okresie menopauzy, a także przed i po operacjach ginekologicznych oraz przy okazji radio- i chemioterapii.
Doskonałe na odporność
Stosowanie probiotyków może chronić przed rakiem jelita grubego. Jak to możliwe? Probiotyki ograniczają bowiem rozwój bakterii produkujących fekalne enzymy prokancerogenne. Na tym jednak nie kończy się lista zalet probiotyków. Stymulują one również system immunologiczny, mają zdolność zapobiegania reakcjom alergicznym, obniżają także pH przewodu pokarmowego i przyśpieszają trawienie, są zatem pomocne przy zaparciach i zespole jelita wrażliwego (w postaci zaparciowej), a także wspomagają tworzenie w jelitach niektórych witamin, np. K i B12.
Bakterie probiotyczne coraz częściej stosuje się w profilaktyce i leczeniu m.in. nieswoistego zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego). To choroby, w których dochodzi do nieprawidłowej aktywacji układu immunologicznego. Badania potwierdziły, że probiotyki mogą wspomagać leczenie chorób zapalnych i alergicznych.
Dla każdego?
Probiotyki dostępne są w postaci preparatów (m.in. jako kapsułki, granulki, w saszetkach), ale najlepiej sięgać po produkty mleczarskie – jogurty, maślanki, twarożki, kefiry, serki itp. Niektóre kobiety z infekcjami miejsc intymnych umieszczają jogurt bezpośrednio w pochwie, co przyśpiesza powrót do zdrowia.
Pamiętajmy jednak, że nie każdy może sięgać po probiotyki w dowolnych ilościach. Przede wszystkim, jeśli na opakowaniu danego preparatu nie ma nazwy żadnego szczepu, możemy być pewni, że produkt ten nie zawiera bakterii o korzystnych właściwościach dla naszego organizmu. Również przyjmowanie probiotyków w nadmiernych ilościach u osób szczególnie wrażliwych może zaburzyć pracę układu pokarmowego. Ostrożnie trzeba podawać probiotyki dzieciom z alergiami i zaburzeniami odporności. Natomiast osoby z przewlekłymi chorobami czy bardzo osłabione przed zastosowaniem probiotyków powinny porozmawiać z lekarzem.
Tekst: Ewa Podsiadły-Natorska
(epn/sr), kobieta.wp.pl
