29.09.2015 | aktual.: 28.02.2017 13:34
Aromatyczny napój obchodzi swoje święto 29 września. Co warto wiedzieć o kawie?
29 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kawy, który jest świetną okazją aby odkryć bogactwo smaków i aromatów kryjących się w filiżance małej czarnej. Pierwsze wzmianki na temat obchodów tego święta pochodzą z Japonii z początku lat 80. Jednak prawdziwy rozgłos święto zyskało dzięki Amerykanom, którzy w 2005 roku ogłosili Narodowy Dzień Kawy, aby potem przekształcić go w międzynarodowe święto.
Święto kawy
Gdy rozpoczynamy dzień od ulubionej kawy, stajemy się częścią wielomilionowej społeczności. Ów popularny napój charakteryzuje się połączeniem niesamowitego smaku i aromatu, któremu uległa już niejedna osoba. Czym zatem jest kawa? Otóż, samo słowo "kawa" pochodzi od arabskiego słowa "kahwe", które znaczy "wino, napój roślinny". Natomiast do większości języków europejskich przeniknęło przez tureckie słowo "kahve" oraz powstałą od niego włoską nazwę "caffe". Sporządzona jest z palonych, a następnie zmielonych ziaren kawowca, najczęściej w postaci gorącej.
Właściwości kawy
O pobudzających właściwościach kawy wiadomo powszechnie. Jak to się dzieje, że napój niweluje dopadające nas zmęczenie? Zawarta w kawie kofeina przyśpiesza akcję serca oraz na krótko podnosi ciśnienie krwi. Ponadto naczynia krwionośne oskrzeli rozszerzają się, przez co organizm jest lepiej dotleniony. Znika także zmęczenie, co jest rezultatem działania kofeiny, blokującej receptory przekazujące komunikat o potrzebie snu. Co więcej, dzięki spożyciu kawy zwiększają się reakcje umysłowe, usprawnia się percepcja, odbieranie wrażeń zmysłowych, komunikacja ze środowiskiem, postrzeganie oraz kojarzenie. Zwiększa się także wytrzymałość fizyczna i polepsza koordynacja motoryczna.
Właściwości kawy
Kolejna właściwość kawy zainteresuje osoby zmagające się z alergią. Istnieją badania, które dowodzą, że łagodzi ona objawy choroby oraz zmniejsza wydzielanie histaminy (substancji, która uczestniczy w reakcjach alergicznych) przez organizm. Dzięki zawartej w niej kofeinie zapobiega i łagodzi skutki ataków alergii.
Badania potwierdzają także, że spożywanie kawy znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia raka wątroby. Znaczący wpływ na to ma zawarty w kawie kwas chlorogenowy. Ponadto kofeina stanowi ochronę miąższu wątroby przed uszkodzeniem.
Skąd się wzięła kawa?
Owoce kawowca wykorzystywano już w I tysiącleciu p.n.e. w Etiopii. Spożywano je wtedy gotowane z dodatkiem masła i soli. Wówczas nie uprawiano ich, a zbierano ze stanowisk naturalnych. Ponadto z odkryciem kawy wiąże się także pewna legenda, która przypisuje zasługi jej wynalezienia islamskiemu mistykowi Shaikh ash-Shadhilemu. Podobno wędrując po Afryce napotkał stado kóz, które sprawiały wrażenie niezwykle pobudzonych. Zainteresowany ich stanem, sam spróbował owoców zjadanych przez nie i odkrył, że także na niego działają pobudzająco.
Kawa w Europie
Pojawienie się kawy w Europie datowane jest na początek XVII wieku. Można było spotkać ją wyłącznie w miastach portowych, takich jak np. Amsterdam, Londyn czy Hamburg. Aromat i właściwości energetyczne napoju sprawiały, że bardzo szybko stał się bardzo popularny w całej Europie. Niestety, nie wszyscy podzielali entuzjazm związany z kawą, bowiem przedstawiciele Kościoła uważali, że skoro sprowadzili ją Arabowie, to musi być dziełem szatana. Nieco później zawędrowała na plantacje Ameryki Południowej, a jej popularność rosła z roku na rok.
Kawa w Polsce
W historii kawy nie może zabraknąć polskiego akcentu. W naszym kraju pojawiła się po bitwie pod Wiedniem w 1638 roku, w formie tureckiej. Określenie to używane jest po dziś dzień, ponieważ wielu ludzi używa sformułowania "kawa po turecku" w odniesieniu do napoju powstałego z zalania wrzątkiem zmielonych ziaren kawowca. Wiadomo też, że jej miłośnikami byli Jan III Sobieski oraz Bohdan Chmielnicki. W Polsce zachwyt aromatycznym napojem nie nastąpił jednak od razu. Na początku uważano ją za niesmaczną, a nawet szkodliwą. Jednak na przełomie XVII i XVIII w. zyskała większą popularność. Warto wiedzieć, że początkowo kawa spożywana była przez elity, a dopiero od XVIII w. stała się już bardziej popularna i dostępna.
Gatunki i rodzaje kaw
Na sklepowych półkach dominuje arabika. Jest ona uprawiana w Afryce, Ameryce Południowej oraz w Azji. Jej ziarna są stosunkowo twarde, a napar bardzo aromatyczny. Drugim gatunkiem jest robusta, bardziej gorzka, z większą zawartością kofeiny. Rodzajów kawy mamy oczywiście znacznie więcej, m.in.: kenijska - uważana za jedną z najlepszych, Kibo Chagga produkowana w Tanzanii, Black Ivory Coffee - najdroższa kawa świata otrzymywana z niestrawionych ziaren kawy spożytych uprzednio przez słonia, brazylijska Minas, arabika ze Sierra Madre, Kolumbia Supremo, Maragogipe z Meksyku czy też Kostaryki.
Gatunki i rodzaje kaw
Na tym nie koniec różnorodności. Kawę można pić także na wiele sposobów. I tak jedni spożywają ją sypaną, drudzy rozpuszczalną, jeszcze inni dodają do niej mleko, cukier bądź pozostawiają czarną. Także w restauracjach spotykamy się z szerokim wyborem kawy. Jednak czy zawsze wiemy, co kryje się za tajemniczą, często trudną do wymówienia nazwą?
Gatunki i rodzaje kaw
Espresso - najbardziej klasyczna kawa, która jest bazą wielu napojów kawowych. Idealnie przyrządzoną poznaje się po kremowej piance na powierzchni. Jak należy je serwować? Najlepiej w niewielkich filiżankach wraz ze szklanką wody.
Espresso cafe mocha składa się z mocnego i gorącego naparu kawy, równie ciepłej czekolady oraz mleka. Składniki te są wlewane do wysokiej szklanki tak, aby każda utworzyła osobną warstwę.
Espresso ristrett to aromatyczne i gęste espresso uzyskiwane przez wcześniejsze wyłączenie ekspresu ciśnieniowego.
Espresso macchiato bazuje na esencjonalnym klasycznym naparze, do którego dodaje się odrobinę spienionego mleka. Podaje się je, podobnie jak tradycyjne espresso, czyli w niedużych filiżankach z porcelany lub porcelitu.
Macchiato to pojedyncza porcja kawy espresso z plamkami jednej lub dwóch łyżek spienionego mleka.
Caffe latte po włosku znaczy nic innego, jak kawa z mlekiem. Podaje się ją w większych naczyniach: wysokich szklankach lub dużych filiżankach. Co ciekawsze, Francuzi mają zwyczaj spożywania tej kawy wraz z rogalikami (croissantami) do śniadania.
Cappuccino to kawa przygotowana z espresso, gorącego mleka oraz mlecznej pianki uzyskanej przy pomocy spieniacza.
Zielona kawa
Zielona kawa, czyli taka, która uprzednio nie została uprażona, może być przechowywana przez cały rok w suchym i zimnym pomieszczeniu. W ten właśnie sposób nie traci swoich właściwości smakowych. Niestety po poddaniu ziaren prażeniu, ich smak oraz aromat zacznie powoli zanikać.
Kawa może wspomagać odchudzanie, ponieważ kofeina obniża apetyt, przyspiesza zużycie kalorii i procesy metaboliczne organizmu. Zaś w połączeniu z dietą i ćwiczeniami zwiększa szanse zwalczenia nadwagi o 20 proc.
Kawa z masłem
Czarna, z mlekiem lub z przyprawami takimi jak cynamon czy ostra papryka to smaki znane i doceniane. W ostatnich latach popularność zyskała też kawa z dodatkiem... masła. To nietypowe połączenie rozpropagowali Amerykanie, ale ich zwyczaj serwowania tego napoju przyjął się również w Europie. Fani kawy z masłem potwierdzają, że ma działanie odchudzającej. To dlatego, że kofeina sprawia uczucie sytości, a zawarty w maśle tłuszcz hamuje apetyt na długo. Ponadto mikstura taka wspomaga także pracę mózgu i dodaje energii.
Zbożowa kawa
Osobom, które nie przepadają za klasycznym smakiem i zapachem kawy, poleca się kawy zbożowe. W sklepach nie brakuje produktów smakowych, z dodatkiem minerałów i błonnika, a także propozycji bez glutenu, czyli dostępnych również dla chorych na celiakię lub osobom nietolerującym glutenu.
Kawa w kosmetyce
Aromatyczna kawa znalazła swoje zastosowanie również w przemyśle kosmetycznym. Często dodawana jest do balsamów, mydeł czy maseczek. To świetny produkt do wykorzystania w domowym spa, a do przygotowania domowego peelingu można wykorzystać fusy po porannej "małej czarnej", mieszając je z odrobiną miodu i olejkami eterycznymi.
