Niecierpliwy czy Niedotykalski?

Niecierpek to rodzaj roślin zielnych należących do rodziny niecierpkowatych (Balsaminaceae). Liczy on około 450 gatunków, które w naturze występują przede wszystkim na obszarach tropikalnych. W Polsce zadomowiły się i dziko rosną: niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora), niecierpek gruczołowaty, n. Roylego (Impatiens glandulifera Royle, syn. Impatiens roylei), niecierpek pomarańczowy (Impatiens capensis) i niecierpek pospolity (Impatiens noli-tangere).

Niecierpek nowogwinejski (Impatiens hawkeri) rośnie w naturze na Nowej Gwinei i na Wyspach Salomona. Jego odmiany i mieszańce są uprawiane w Polsce w doniczkach lub w wiszących pojemnikach umieszczanych w mieszkaniach, na zewnętrznych parapetach, balkonach i werandach. Często też są sadzone w ogródkach na rabatach.

Roślina dorasta do 40-60 cm. Na krótkich, wzniesionych, rozgałęzionych, mięsistych łodygach wyrastają pojedyncze, ciemnozielone liście. Mają kształt ostro zakończonej elipsy, są gładkie, błyszczące, z drobno ząbkowanym brzegiem. Kwitnie obficie i długo – od czerwca do października. Kwiaty (o średnicy 4-5 cm) mają pięć dużych, błyszczących płatków w kolorach od białego przez różowy i pomarańczowo-różowy do jaskrawoczerwonego. Po kwitnieniu wydaje owoce w kształcie torebki, która pod wpływem wiatru lub dotyku pęka, rozsypując dojrzałe nasiona.

Niecierpek jest bardzo łatwy w uprawie. Wymaga jedynie podlewania, nawożenia i usuwania suchych kwiatów. Najlepiej rośnie w półcieniu, ale toleruje też stanowiska słoneczne o świetle rozproszonym.

Optymalna temperatura uprawy przez cały rok to 18–21°C, ale zimą może przetrwać w temperaturze 13–15°C. Jest bardzo wrażliwy na mróz i niskie temperatury, dlatego na zewnątrz wystawiamy go dopiero w maju – czerwcu, gdy nie będzie przymrozków i zabieramy do domu jesienią. Latem podlewamy roślinę 2 – 3 razy w tygodniu. Zimą - co 10 dni, pozwalając ziemi przeschnąć. Jeśli zapomnimy go nawodnić – straci kwiaty, ale po podlaniu będzie rósł dalej. Nie lubi zraszania, gdyż na kwiatach pojawią się brunatne plamy, a liście mogą zaatakować grzyby. Niecierpek potrzebuje dokarmiania przez cały okres kwitnienia – stosujemy płynny nawóz dla roślin kwitnących, który dodajemy do wody przynajmniej raz w tygodniu.

Roślina szybko się rozrasta, ale lepiej kwitnie w ciasnej, płytkiej doniczce, dlatego wystarczy przesadzać ją raz do roku, wiosną. Podłoże powinno być żyzne, próchniczne, o odczynie pH zbliżonym do obojętnego – najlepsza jest mieszanina torfu z piaskiem lub torfu z perlitem.

Niecierpka rozmnażamy z sadzonek wierzchołkowych, o długości 8-10 cm. Ukorzeniamy go wiosną w wodzie lub bezpośrednio w podłożu, w temperaturze 20–26°C i wysokiej wilgotności powietrza. Nie musimy stosować ukorzeniacza. Po 2-3 tygodniach przesadzamy ukorzenione roślinki do małej, płytkiej doniczki.

Gdy niecierpek cierpi:

1)Roślina nie kwitnie - zbyt ciemno – przestawiamy roślinę w jaśniejsze miejsce.

2)Liście opadają - zbyt zimno - przestawiamy roślinę w cieplejsze miejsce.

3)Szary nalot na liściach lub pędach - zbyt zimno i ciemno - przestawiamy roślinę w cieplejsze i jaśniejsze miejsce, opryskujemy środkiem grzybobójczym.

4)Liście zniekształcone i lepkie, z zielonymi owadami – mszyce – opryskujemy roślinę środkiem insektobójczym.

5)Czarny nalot na liściach - grzyby rozwijające się na wydzielinie pozostawionej przez mszyce - opryskujemy roślinę środkiem insektobójczym i grzybobójczym.

6)Liście jaśnieją, pajęczynka na spodniej stronie - przędziorek – opryskujemy roślinę środkiem insektobójczym, zwiększamy wilgotność powietrza.

7)Białe owady na spodzie liści, fruwające przy poruszeniu - mączlik szklarniowy – opryskujemy roślinę środkiem insektobójczym.