Produkty bez glutenu i laktozy można znaleźć w każdej grupie żywności, także w przetworach mlecznych, pieczywie i makaronach. Oznacza się je symbolami przekreślonego kłosa i przekreślonej butelki z mlekiem. Produkty takie są przeznaczone przede wszystkim dla chorych na celiakię i nietolerujących laktozy, ale cieszą się również dużym zainteresowaniem wśród osób, które przechodzą na dietę odchudzającą.
Kto powinien kupować produkty bez glutenu i laktozy?
Gluten i laktoza to substancje, na które organizm może reagować negatywnie, dając objawy ze strony aż czterech układów: pokarmowego, moczowo-płciowego, nerwowego i powłokowego. Dolegliwości różnią się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z nietolerancją, alergią, czy nadwrażliwością pokarmową, a ich intensywność jest tym większa, im więcej glutenu i/lub laktozy dostało się do organizmu wraz z pożywieniem. Mogą występować np. wymioty, wzdęcia, problemy z wypróżnianiem (zaparcia lub biegunka), bóle głowy i brzucha, migreny, zaburzenia równowagi, osłabienie siły mięśni, zaburzenia krzepnięcia krwi, skłonność do powstawania ubytków w zębach, zmiany trądzikowe na skórze, a nawet dysfunkcje wątroby oraz padaczka.
Objawy pojawiają się zwykle po kilku lub nawet kilkunastu godzinach od zjedzenia produktów z laktozą i glutenem, dlatego osoby z nietolerancją często nie dostrzegają związku nękających ich dolegliwości z dietą. Badania w kierunku nietolerancji glutenu i nietolerancji laktozy zleca gastroenterolog. Mogą to być: analiza krwi lub kału, wodorowe testy oddechowe i testy genetyczne.
Wybieranie produktów bez glutenu i laktozy wspomaga odchudzanie, ponieważ eliminuje z jadłospisu tuczący nabiał i pełne węglowodanów makarony, bułki z mąki pszennej, ciasta, słodycze, chipsy i inne niezdrowe przekąski. Prowadzone od wielu badania (m.in. przez lekarzy z Uniwersytety Harvarda) wskazują jednak, że bezpodstawne wykluczenie z diety pełnowartościowego nabiału i produktów zbożowych może mieć nie najlepsze konsekwencje dla zdrowia, takie jak niedobory ważnych witamin i mikroelementów (wapnia, białka, witaminy D, kwasu foliowego)
, jak również zwiększone ryzyko niektórych chorób, np. cukrzycy typu 2.
Wykaz produktów bez glutenu i laktozy
Lista produktów bez glutenu i laktozy jest bardzo długa, dlatego osoby z celiakią i hipolaktazją mogą prowadzić zróżnicowaną dietę. Najprostszą klasyfikację da się przedstawić, dokonując podziału na poszczególne grupy żywnościowe:
- produkty zbożowe: ryż biały i brązowy, komosa ryżowa (quinoa), mąki i kasze ze zbóż bezglutenowych (np. kasza jaglana, kasza gryczana, kasza kukurydziana), gryka, kukurydza, proso, amarantus, tapioka,
- świeże mięso, ryby i jaja (przetworzone mogą zawierać gluten i laktozę),
- mleko roślinne wzbogacone wapniem (migdałowe, ryżowe, sojowe) i przetwory mleczne pozbawione laktozy (takie oferuje już większość producentów),
- tłuszcze: masło i margaryna bez laktozy, smalec, olej roślinny, oliwa z oliwek,
- warzywa i owoce: wszystkie (zarówno świeże, jak i mrożone, ale bez dodatku konserwantów i polepszaczy),
- słodycze i desery: takie, które zostały zrobione z dozwolonych składników (np. mąki ziemniaczanej, kaszy jaglanej) lub gotowe oznaczone znakiem przekreślonego kłosa i przekreślonej butelki z mlekiem,
- napoje: woda mineralna, dobrej jakości kawa, herbata, napary ziołowe, naturalne soki owocowe i warzywne, domowe soki i kompoty.
Szukając produktów bez glutenu i laktozy w sklepie, szczególnie uważnie należy się przyglądać składowi żywności przetworzonej. Niedozwolone składniki mogą zawierać: płatki śniadaniowe, wędliny, konserwy rybne i mięsne, kotlety i pasztety sojowe, wyroby garmażeryjne, przeciery, rośliny strączkowe w puszkach, suszone owoce, gumy do żucia, wyroby z czekolady, lody, chipsy, kawy rozpuszczalne, napoje owocowe i warzywne, alkohole, gotowe sosy, przyprawy, ketchupy, majonezy, dresingi, dania instant, kostki bulionowe, cukier waniliowy, a nawet niektóre suplementy diety. Glutenem bywają zanieczyszczone także mąki, które nie powinny mieć go w składzie (np. kukurydziane ze słodem jęczmiennym).
