Coraz więcej takich rodziców. Seksuolożka widzi realną zmianę

Według najnowszego raportu "Internet dzieci" wydanego przez Państwową Komisję ds. Przeciwdziałania Wykorzystaniu Seksualnemu Małoletnich poniżej 15. roku życia, aż 1,4 miliona dzieci w Polsce w wieku od 7 do 14 lat miało kontakt z pornografią w internecie w ostatnim kwartale 2024 roku.

Nic dziwnego, że coraz częściej mówi się o potrzebie edukacji seksualnej, którą – w obecnym systemie edukacji – to rodzice muszą w dużej mierze zapewnić swoim dzieciom na własną rękę. W tym celu sięgają po książki, szukają rzetelnych informacji w internecie, uczestniczą w warsztatach, a także korzystają z pomocy specjalistów.

- Moja córka niedawno skończyła 16 lat. Nie ukrywam, że temat seksu nigdy nie był poruszany przy dzieciach. Wydaje mi się, że wyniosłam to trochę z własnego domu. Kiedy zaczęły się pierwsze randki i wieczorne imprezy, postanowiłam zwrócić się o pomoc do seksuolożki, którą poleciła mi jedna z użytkowniczek lokalnej grupy na Facebooku - zdradza w rozmowie z Wirtualną Polską Anna*.

Kobieta przyznaje, że jej córka nie od razu chciała pójść z nią na tego typu wizytę. - Gdy jej o tym powiedziałam, bardzo się zawstydziła i zamknęła się w swoim pokoju. Wytłumaczyłam jej, że to najwyższy czas porozmawiać z nią o seksie, ale sama nie czuję się na siłach, dlatego wolałabym, żeby w tak delikatnej sprawie miała wsparcie w osobie, której obie możemy zaufać.

- Żałuję, że nie podchodziliśmy z mężem do tego tematu bardziej otwarcie. Choć nasza córka wie, że może zawsze na nas liczyć, mam poczucie, że w razie potrzeby i tak nie będzie chciała z nami o tym rozmawiać - przyznaje. Okazuje się, że osób, szukających pomocy w kwestiach związanych z edukacją seksualną dzieci u seksuologów jest znacznie więcej.

- Dziś dostęp do rzetelnej wiedzy w zakresie edukacji seksualnej jest znacznie łatwiejszy niż kiedyś – temat coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej, co sprawia, że rośnie zainteresowanie ze strony rodziców. Coraz więcej z nich świadomie szuka informacji i chce wspierać swoje dzieci w rozumieniu kwestii związanych z seksualnością - przyznaje w rozmowie z Wirtualną Polską seksuolożka Patrycja Wonatowska.

- To nie jest żadna statystyka wyciągnięta z kapelusza, ale realna zmiana, którą czuję pod skórą. Jeszcze parę lat temu ten temat był takim trochę "gorącym kartoflem", coś, czego wielu rodziców unikało, spychało "na potem" albo na szkołę, która, jak wiemy, różnie sobie z tym radzi - podkreśla psychoterapeutka z psychoklinika.pl, Barbara Wesołowska-Budka.

Zdaniem Wonatowskiej wzrost zainteresowania edukacją seksualną dzieci zawdzięczamy przede wszystkim zmianie podejścia rodziców do rodzicielstwa. -Rozumieją, jak ważne jest towarzyszenie dziecku, odpowiadanie na jego pytania, a jeśli nie zna się odpowiedzi, to wspólne ich poszukiwanie. Zmieniają się więc nie tylko definicje wychowania i odpowiedzialności, ale i podejście do roli rodzica jako przewodnika w życiu dziecka. Wraz z tym ewoluuje również sposób przekazywania wiedzy o seksualności – coraz częściej oparty na otwartości, zrozumieniu i wsparciu.

- Wydaje mi się, że wpływ na to może mieć także wzrost pewnej frustracji i zrozumienia, że temat edukacji seksualnej nie może być w tym momencie w pełni powierzony polskiemu systemowi edukacji. W obliczu smutnej świadomości, że szkoły nie zapewnią dzieciom wystarczającej wiedzy w tym zakresie, wielu rodziców decyduje się wziąć odpowiedzialność za ten obszar wychowania na siebie - dodaje z kolei seksuolożka Pola Dębowska-Ciępka.

Patrycja Wonatowska jest współtwórczynią Instytutu Pozytywnej Seksualności, gdzie często organizowane są różnego rodzaju warsztaty z rodzicami, którzy chcą dowiedzieć się, jak rozmawiać z dziećmi na temat ich życia intymnego.

- Takie zajęcia można potraktować jako skondensowaną formę edukacji seksualnej dla rodziców – sposób na to, by dostarczyć im podstawowej wiedzy, odpowiedzi na nurtujące pytania oraz wsparcia w kwestiach, które sprawiają im najwięcej problemów.

Specjalistka podkreśla, że wielu rodziców obawia się rozmów o seksie, sądząc, że mogą one zachęcić dziecko do podejmowania aktywności seksualnej. Tymczasem warto pamiętać, że unikanie tematu nie sprawia, że on znika – dzieci i tak zetkną się z tą tematyką, często w dodatku z mniej wiarygodnych źródeł.

- Boją się, że coś zepsują, powiedzą za dużo albo za mało, albo że dziecko zareaguje w sposób, którego się nie spodziewają. Ten lęk przed nieznanym, przed własną niewiedzą jest bardzo silny - podkreśla natomiast Wesołowska-Budka.

Pola Dębowska-Ciępka zwraca także uwagę na różnice w podejściu rodziców do edukacji seksualnej ich dzieci między większymi a mniejszymi miejscowościami.

- Warszawa, a w pewnym stopniu także Poznań, wydają się w tej kwestii lepiej zaopiekowane. Natomiast pozostałe miasta – przynajmniej z mojej perspektywy – wciąż pozostają nieco w tyle. Z relacji koleżanek i kolegów po fachu wiem, że w mniejszych miejscowościach oraz wsiach dostęp do edukacji seksualnej jest jeszcze bardziej ograniczony.

Seksuolożka podkreśla również, że w "idealnym świecie" temat seksu powinien być obecny w życiu dziecka od samego początku. - Z trzyletnim dzieckiem nie rozmawiamy o stosunku seksualnym, ale uczymy je np. czym jest ciało, że ma prawo odmówić przytulenia, jeśli nie ma na nie ochoty, że ma granice cielesne. Ta wiedza narasta stopniowo, wraz z jego wiekiem.

- Tymczasem często zaczynamy rozmowę o seksualności dopiero wtedy, gdy nastolatek myśli o rozpoczęciu współżycia, a to zazwyczaj jest już zdecydowanie za późno. Na tym etapie dziecko mogło już zetknąć się z pornografią lub zdobyć informacje od rówieśników, którzy nie zawsze są dobrym źródłem wiedzy i wsparcia - dodaje.

Patrycja Wonatowska zaznacza z kolei, by podczas rozmowy z dzieckiem o seksie podejść do tematu w sposób jak najbardziej uniwersalny. - Nie musimy dzielić się własnymi przeżyciami, ale możemy opowiedzieć o wartościach, które są dla nas ważne. Najistotniejsze jednak, by dziecko otrzymało jasną, rzeczową odpowiedź – taką, która pomoże mu oswoić temat i rozwiać wątpliwości.

- Wielu dorosłych wciąż ma trudność w mówieniu o seksualności – i to zupełnie naturalne. Dlatego kiedy dziecko zada pierwsze pytanie, np. "Skąd się wziąłem?" albo "Co to znaczy być w ciąży?", dobrze jest skupić się na konkretnym pytaniu i nie wchodzić od razu w zawiłe wyjaśnienia czy osobiste historie. Prosto i na temat. To często najlepsza droga - wyjaśnia.

Kiedy więc warto skorzystać z pomocy specjalisty? - Przede wszystkim wtedy, gdy dziecko zaczyna mocno interesować się tą tematyką – dużo o niej mówi, zadaje pytania, a nawet imituje ruchy seksualne. To wyraźny sygnał, że potrzebuje zrozumienia i rozmowy. Drugim ważnym momentem jest sytuacja, w której rodzic słyszy pytanie od dziecka, ale sam nie potrafi znaleźć dobrej odpowiedzi. Trzeci przypadek może wydawać się mniej oczywisty, ale jest równie ważny: kiedy dziecko w ogóle nie pyta o sprawy związane z ciałem czy seksualnością, a rodzic nie wie, jak zacząć rozmowę - zaznacza Wonatowska.

Specjalistki nie ukrywają, że w swoich gabinetach często spotykają się z nieprawdziwymi lub zniekształconymi wyobrażeniami dzieci i młodzieży na temat seksu.

- Przykładem może być błędne przekonanie, że podczas pierwszego stosunku nie da się zajść w ciążę. Często pojawia się też mit związany z błoną dziewiczą – że jej "przebicie" musi wiązać się z dużą ilością krwi i silnym bólem, co nie jest regułą, a raczej powielanym stereotypem. Wielu nastolatków żyje też w przekonaniu, że ich rówieśnicy mają bardzo bogate życie seksualne. Tego typu wyobrażenia są powszechne, zwłaszcza wśród starszej młodzieży, i mogą wpływać na ich decyzje oraz samoocenę - podkreśla Pola Dębowska-Ciępka.

- Wciąż bardzo silnie obecne są stereotypy związane z wyglądem i seksualną atrakcyjnością i to już w coraz młodszych grupach wiekowych. To niepokojący trend, bo im wcześniej dzieci zaczynają przyswajać takie przekazy, które często są zniekształcone i podsycane przez media społecznościowe, tym trudniej jest ich seksualność rozwijać w sposób zdrowy, bezpieczny i zaopiekowany - dodaje Patrycja Wonatowska.

Barbara Wesołowska-Budka zwraca uwagę na jeszcze jeden powszechny problem -Zdarza się, że uczymy o seksualności jedynie w kontekście zagrożeń, strachu i zakazów. Pomijamy całą sferę bliskości, czułości, przyjemności, budowania zdrowych, opartych na szacunku relacji, a przecież to jest esencja zdrowej seksualności.

* Imię bohaterki zostało zmienione.

Paulina Żmudzińska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.