Wiosna rozkwita. Drzewa już są zielone, rabaty pełne kolorowych kwiatów. Na straganach mnóstwo świeżych warzyw, zachęcających do ich kupna kolorem i smakiem. Warto jednak pamiętać, że są również cennym źródłem witamin i minerałów, których większość z nas ma niedobór po zimie.
Karczochy nie pojawiają się zbyt często na naszych straganach. Dopiero w XX wieku włoscy naukowcy odkryli właściwe walory tego warzywa, czyli zawartość cynaryny. Substancja ta usprawnia trawienie, działanie hormonów odpowiedzialnych za regulację poziomu cukru we krwi oraz przyspiesza metabolizm lipidów w organizmie. Dzięki temu pomaga walczyć ze zbędnymi kilogramami. Ze względu na swoją niską wartość energetyczną (100 g zawiera 47 kcal), często jest polecana osobom na diecie redukcyjnej.
Cynaryna wykazuje również właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego wyciąg z liści karczocha znajduje się w składzie niektórych kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry trądzikowej. W lecznictwie również wykorzystywane jest bogactwo witamin z grupy B, co zapobiega powstawaniu objawów łojotokowego zapalenia skóry. Wyciąg z karczocha jest także używany w celu leczenia niektórych schorzeń dermatologicznych, np. łuszczycy, egzemy czy pokrzywki.
Tekst: Weronika Weremko-Oszuścik, dietetyk (Poradnia Dietetyczna Dieta4U)
Karczochy
Cynaryna odpowiada za obniżanie stężenia trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Potrafi obniżyć poziom cholesterolu nawet o 60 proc. Z karczochów produkuje się lek - Cynarex (w postaci tabletek) oraz Cynacholin (w postaci wyciągu alkoholowego). Oba preparaty znajdują szczególne zastosowanie w leczeniu i długotrwałej profilaktyce przy podwyższonym poziomie cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Karczochy polecane są w diecie osób chorych na cukrzycę ze względu na zawartość inuliny. Wpływa na organizm jak błonnik - ma zdolność wiązania większej ilości wody, pęcznienia w żołądku. Zapewnia uczucie sytości przez dłuższy czas. Inulina jest prebiotykiem, czyli pożywką dla dobroczynnych bakterii zasiedlających przewód pokarmowy człowieka.
Karczoch jest również źródłem flawonoidów (luteolin, apigenin) oraz składników mineralnych takich jak: wapń, fosfor, potas, magnez. Jest warzywem, które zawiera największą ilość niacyny (wit. PP).
Szparagi
Maj to miesiąc, w którym możemy korzystać z właściwości szparagów białych, zielonych oraz fioletowych. Ich barwa zależy od sposobu uprawy. Szparagi zielone są cienkie, delikatne, nie wymagają obierania i rosną nad ziemią. Białe rosną pod ziemią. Ich łodygi są grubsze, więc należy je obrać przed gotowaniem. Fioletowe wyrastają tylko niewiele ponad ziemię, mają grube łodygi. W Polsce się ich nie uprawia.
Szparagi zawierają mnóstwo cennych składników, takich jak witaminy (E, B2, B3) i minerały oraz błonnik. Wpływają na zwiększenie sił witalnych, zapobiegają powstawaniu nowotworów.
Szparagi
Są niskokaloryczne. 100 g zawiera jedynie 18 kcal. Ze względu na występujące w nich foliany, są odpowiednim pokarmem dla kobiet w ciąży. Kwas foliowy minimalizuje ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dziecka, np. rozszczepu kręgosłupa.
Szparagi są także źródłem cennych minerałów: wapnia, fosforu i potasu. Dlatego też polecane są kobietom karmiącym oraz osobom ze zwiększonym zapotrzebowaniem na wapń.
Ze względu na zawarte w nich puryny, powinny ich unikać osoby z dną moczanową oraz dolegliwościami nerek.
Szpinak
Starszemu pokoleniu szpinak kojarzył się z niesmacznym, zielonym dodatkiem do obiadu w przedszkolu. Dziś na blogach kulinarnych można znaleźć wiele ciekawych przepisów i warto z nich skorzystać, bo szpinak to skarbnica zdrowych składników.
Właściwości zdrowotne to zasługa beta karotenu, witaminy C oraz luteiny, które są przeciwutleniaczami. Chronią organizm przed wnikaniem do niego wolnych rodników, mają działanie antynowotworowe.
Szpinak
Szpinak jest również niskokaloryczny. 100 g zawiera 22 kcal. Spożywając go dostarczasz organizmowi sporą dawkę żelaza (2,8 mg/100g), magnezu, potasu i kwasu foliowego.
Spożywanie polecane jest osobom na diecie niskokalorycznej, cukrzykom oraz osobom zapracowanym i zestresowanym.
Po zielone listki powinni sięgnąć ci, którzy zmagają się z nadciśnieniem. Obecny w nich potas obniża ciśnie tętnicze krwi. Jednocześnie reguluje pracę serca.
Rzodkiewka
Jest chyba najpopularniejszym w Polsce wiosennym warzywem. Chętnie je chrupiemy i często sadzimy w przydomowych ogródkach. Kusi nas swoim charakterystycznym, ostrym smakiem, jednak oprócz ciekawego smaku ma również wiele wartości odżywczych.
Sięgaj po rzodkiewki, ilekroć masz na to ochotę, bo to zdrowa i niskokaloryczna przekąska. 100 g to zaledwie 18 kcal. Rzodkiewka zawiera witaminy A, C oraz witaminy z grupy B oraz żelazo, fosfor, cynk, potas i siarkę.
Potas przyda się osobom z nadciśnieniem tętniczym, gdyż reguluje pracę serca, obniża ciśnienie krwi i tętna.
Rzodkiewka jest również cennym źródłem witaminy C. Polecana jest osobom z anemią, ponieważ żelazo lepiej się wchłania, jeśli towarzyszy mu odpowiednia ilość witaminy C.
Rzodkiewka
Wiosną często narzekamy na osłabione włosy, rozdwajające się końcówki. Pomocna może być rzodkiewka - zawiera duże ilości siarki.
Rzodkiewkę, co nie wszyscy wiedzą, można również spożywać w formie płynnej. Sok pomoże na bolące gardło, ułatwi odkrztuszanie.
Rzodkiewki nie są polecane osobom z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy, z nieżytem jelit lub zapaleniem wątroby. Zawarte w nich olejki i kwasy organiczne mogą podrażniać chore narządy i wzmagać stan zapalny.
Botwina
Botwinę warto jeść na surowo. W tej postaci zachowuje wszystkie właściwości, nie traci ich pod wpływem obróbki cieplnej.
Zawiera m.in. żelazo i wapń. Spożywanie soku z tego warzywa odtruwa organizm, sprawdza się w profilaktyce chorób wątroby. Pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, łagodzi zgagę. Zawarte w warzywie pektyny obniżają poziom cholesterolu.
Powinna być spożywana wraz z liśćmi, ponieważ to w nich zawarte są substancje podobne w działaniu do kobiecych estrogenów, czyli hormonów piękna i młodości.
