Przedwczesna menopauza
Jeszcze nie skończyłaś czterdziestki, a nagle przestajesz mieć miesiączkę. Nie jestem w ciąży, a na menopauzę jeszcze za wcześnie - myślisz. Zatrzymanie miesiączki może być wynikiem zaburzenia hormonów i wkrótce wszystko wróci do normy. Jeśli jednak okres nie pojawia się co najmniej od czterech miesięcy, konieczna jest wizyta u lekarza. Brak miesiączki może być objawem przedwczesnej menopauzy.
08.02.2011 | aktual.: 12.03.2012 10:07
Jeszcze nie skończyłaś czterdziestki, a nagle przestajesz mieć miesiączkę. Nie jestem w ciąży, a na menopauzę jeszcze za wcześnie - myślisz. Zatrzymanie miesiączki może być wynikiem zaburzenia hormonów i wkrótce wszystko wróci do normy. Jeśli jednak okres nie pojawia się co najmniej od czterech miesięcy, konieczna jest wizyta u lekarza. Brak miesiączki może być objawem przedwczesnej menopauzy.
O przedwczesnej menopauzie mówimy, gdy ostatnia miesiączka pojawia się przed 40. rokiem życia. Często przedwczesna menopauza przychodzi nagle, a jej jedynym sygnałem jest brak miesiączki. Zazwyczaj nie zwiastują jej żadne charakterystyczne dla tego okresu objawy, jak uderzenia gorąca czy zmiany nastroju.
Nawet jeśli pojawi się rozdrażnienie czy brak snu, zazwyczaj kładziemy to na karb stresu czy przepracowania, bo menopauza w tak młodym wieku pozostaje poza podejrzeniem. Tymczasem problem przedwczesnej menopauzy dotyczy 1. proc. kobiet, a u jednej na 10 tysięcy może ona wystąpić nawet przed trzydziestką.
Dlaczego tak wcześnie?
Jest wiele czynników mogących wpłynąć na wystąpienie przedwczesnej menopauzy, ale dlaczego tak się dzieje, nie jest do końca jasne. Jedną z takich przyczyn mogą być geny i dlatego warto przeprowadzić wywiad rodzinny. Jeśli Twoja babcia lub mama miały menopauzę we wczesnym wieku, nie jest wykluczone, że Tobie też się zdarzy. Zwiększone ryzyko wystąpienia przedwczesnej menopauzy występuje też u palaczek. Według niektórych badań w porównaniu z kobietami niepalącymi jest ono większe nawet o ok. 50 proc.
Nieznane są też do końca przyczyny, dlaczego przedwczesna menopauza znacznie częściej występuje u bliźniaczek dwu- i jednojajowych. Przedwczesna menopauza może też wynikać z chorób z autoagresji, gdy układ odpornościowy działa wbrew naturze i niszczy tkanki własnego organizmu.
Okazuje się wtedy, że przeciwciała atakują i niszczą jajniki. Dzieje się tak m.in. w przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy czy reumatoidalnym zapaleniu stawów. Wystąpienie przedwczesnej menopauzy może być też związane z przejściem w dojrzałym wieku niektórych chorób, np. świnki czy odry czy terapią przeciwnowotworową.
Ważne badania
Jeśli miesiączka nie występuje od czterech miesięcy, koniecznie zgłoś się do lekarza, najlepiej o specjalizacji ginekolog - endokrynolog. Lekarz najpierw przeprowadzi z Tobą wywiad: może pytać o inne objawy charakterystyczne dla menopauzy, zbierze też informacje na temat chorób przebytych w dzieciństwie, przeprowadzi wywiad na temat menopauzy w rodzinie.
Oceni też jajniki i macicę w badaniu USG. Następnie skieruje Cię na badania krwi, które pozwolą ocenić czy pęcherzyki dojrzewają normalnie i czy produkcja estrogenu jest prawidłowa. Standardowym badaniem jest oznaczenie poziomu estrogenu, progesteronu i FSH - folikulostymuliny. Lekarz powinien też zlecić kontrolę poziomu prolaktyny (PRL) oraz hormonów tarczycy (T3 - trójjodotyroniny, i T4 - tyroksyny) i wydzielanego przez przysadkę TSH (tyreotropiny).
O przedwczesnej menopauzie najprawdopodobniej można będzie mówić, gdy przy prawidłowym poziomie T3, T4, TSH i prolaktyny, występuje znacznie podwyższony poziom FSH, i jednocześnie poziom estrogenów jest zdecydowanie za niski. W przypadku jej stwierdzenia stosuje się odpowiednią terapię. Zazwyczaj polega ona na przyjmowaniu estrogenów i progesteronu, które mają zatrzymać proces wygasania czynności jajników.
Dawkę hormonów oraz czas trwania terapii ustala lekarz indywidualnie. Jeśli owulacja i miesiączka wracają - zmniejsza się stopniowo dawkę leków, a nawet można zrezygnować z podawania hormonów. Gdy jajniki nie są w stanie same pracować, stosowanie terapii hormonalnej powinno trwać do osiągnięcia przez kobietę 50 lat.
mpi/kg