Naucz dziecko, jak się dzielić

Jak nie wychować małego egoisty bez przyjaciół?

Małe dzieci nie mają specjalnie bogatego słownictwa, przynajmniej większość z nich, natomiast niemal każdy berbeć w pewnym wieku chętnie posługuje się słowem „moje”. Maluchy używają go nad wyraz często, zwłaszcza podczas zabaw z rówieśnikami. Najlepiej widać to chyba wtedy, gdy odwiedza nas ktoś z dzieckiem w wieku naszej pociechy. Nasza córka czy syn inaczej niż my wyobraża sobie rolę gospodarza i gdy ktoś zaczyna sięgać po jego zabawki, reaguje zwykle niemal histerycznie. Zaczynamy się martwić, że wychowujemy małego egoistę, który nie będzie miał przyjaciół.

Dzieci zachowują się w ten sposób, ponieważ uważają, że wszystko, co do nich należy, jest ich przedłużeniem, częścią ich samych. Już dwulatki zaczynają rozumieć, co to znaczy „posiadać” i jednocześnie kształtuje się u nich silne poczucie samoświadomości. W tym okresie ich drugim ulubionym wyrazem jest „nie”. Nie bez przyczyny mówi się o buncie dwulatków. To trudny okres w życiu rodziców i ich latorośli.

Oczywiście zdarzają się dzieci, które chętnie się dzielą. Zwykle maluchy są bardzo zaborcze z tej prostej przyczyny, że nie są jeszcze gotowe na to, by się dzielić. Przebywając wśród rówieśników, bawią się zwykle obok nich, a nie z nimi, między innymi dlatego, że dawanie innym swoich rzeczy przychodzi im z wielką trudnością. Dzielenie się to czynność, której nauczą się z czasem. Na szczęście już teraz możemy zacząć wpajać naszemu dziecku pewne zachowania, które tę naukę ułatwią.

Ćwicz z maluchem robienie rzeczy na zmianę. Czytając mu książeczkę przewróć jedną stronę, następną niech on przewróci. Budując wieżę, ustaw klocek na jego klocku, potem niech on ustawi klocek na Twoim klocku. Popychajcie na zmianę samochodzik. Wkładajcie na zmianę elementy układanki… Potem poćwicz gry typu „oddaję i zabieram” – uściskaj jego misia, oddaj mu go do uściskania i weź go z powrotem, itp. W ten sposób Twoje dziecko nauczy się, że zabawa na zmianę i dzielenie się może być fajne oraz, że fakt, że coś komuś odda, nie oznacza, że nigdy już tego nie odzyska.

Jeśli powiesz swojemu dwulatkowi, że jest egoistą, będziesz karała go za każdym razem, gdy nie będzie chciał się dzielić swoimi rzeczami, lub jeśli będziesz zabierała mu jego rzeczy, by oddać je komuś innemu, nauczysz go nie hojności, ale chowania urazy. Rozmawiaj z maluchem Pomóż mu odkryć emocje związane z posiadaniem rzeczy i dzieleniem się nimi. Jeśli np. Twoje dziecko zabrało innemu jego rzecz, wyjaśnij mu, jakie to uczucie nie móc odzyskać swojej własności. Układaj proste zdania, tak, by dziecko rozumiało, co się dzieje – np. „Zuzia kocha swojego misia i bardzo chciałaby go teraz przytulić, więc powinnaś go jej oddać”, „Jesteś smutny, bo Michaś zabrał ci twój samochód”. Jednocześnie chwal swoje dziecko ilekroć podzieli się swoimi rzeczami z innymi, lub gdy uda mu się zwerbalizować swoje uczucia.

Niektóre dzieci mają skłonność do chwalenia się swoimi rzeczami przed innymi. Czasami nawet zgadzają się na to, by dotknąć ich zabawek, nigdy jednak nie pozwalają ich sobie zabrać. To dobry początek. Zachęcaj dziecko najpierw do tego, by pokazywało, potem, by pozwalało potrzymać komuś swoje rzeczy, w końcu, by dawało swoje zabawki, by ktoś mógł się nimi chwilkę pobawić. W końcu dziecko poczuje się na tyle pewnie, by zacząć dzielić się swoimi rzeczami.

Jeśli Ty i Twoja pociecha spodziewacie się gości, przygotujcie się na tę wizytę. Jeśli Twoje dziecko ma jakieś specjalne, ulubione zabawki, najlepiej odłóżcie je na bok. Przy zabawach z innymi dziećmi szczególnie przydatne są rzeczy, którymi można bawić się w większym gronie, np. klocki, kredki i kolorowanki, plastikowe serwisy do herbaty, ciastolina. Powiedz dzieciom, że będą bawić się wspólnie i chwal je ilekroć zauważysz, że na to zasłużyły.

Zanim weźmiesz jakąś jego rzecz, zapytaj czy możesz i bądź gotowa na to, że może się nie zgodzić. Upewnij się, że jego rodzeństwo, koledzy, opiekunka również pamiętają o przestrzeganiu tej zasady oraz, że pożyczoną rzecz oddadzą w dobrym stanie. Dawaj dobry przykład Jeśli chcesz nauczyć dziecko hojności, świeć przykładem. Podziel się z nim swoimi lodami, pozwól ponosić mu swoje rzeczy (np. szal czy chustkę) i spytaj, czy możesz założyć jego spinkę do włosów. Używaj słowa „dzielić się” na opisanie tych czynności. Naucz je, że można dzielić się również rzeczami niematerialnymi – uczuciami, pomysłami, historyjkami. Dopilnuj, by widziało, jak dzielisz się z innymi.