"Przygnębiające i ohydne". Anglicy o sporcie i przemocy domowej

"Legends" to warszawski Londyn w skali mikro. W pubie przy Emilii Plater 25 możemy napić się piwa, skosztować wyspiarskiej kuchni czy też po prostu porozmawiać w języku Szekspira. Kibice, których spotkałem, to przypadkowi ludzie, na których natknąłem się przy barze. Z dwiema osobami udało mi się porozmawiać przed meczem. Po meczu jednak wielu Anglików zdecydowało się szybko opuścić lokal, nie byli zbyt rozmowni. Nie dziwiło mnie to. Zdołałem jednak namówić do rozmowy jeszcze jedną Angielkę. Oto, co mieli do powiedzenia w związku z przemocą domową w Anglii.

Thomas: przede wszystkim, takie statystyki sprawiają, że jest mi wstyd być Brytyjczykiem. Takie wydarzenia jak mecz powinny być świętem, a nie zaproszeniem do walki. Osobiście uważam, że jest to spowodowane brakiem możliwości swego rodzaju podboju. Brytyjczycy mają bogatą historię podbojów, od Ameryki po Indie. Te czasy się skończyły, jednak wielu z nas czuje do nich wielką nostalgię. Szukają podboju, a nie mogąc go znaleźć, przywiązują największą wagę do sportu, bo co innego do podbicia im zostało? Ta przemoc jest tragiczną konsekwencją wielkiego przywiązania do czegoś, czemu nie powinno się nadawać aż takiej wagi.

Mam 42 lata, z których 40 spędziłem w Wielkiej Brytanii. Widziałem wiele meczów piłki nożnej, które nie przekładały się bezpośrednio na przemoc. Statystyki przedstawiające emocje spowodowane… meczem, zwykłym meczem, które faktycznie przekładają się na przemoc, tragiczną przemoc, ponieważ między kochankami, pokazują, w jak beznadziejnym położeniu znajduje się społeczeństwo brytyjskie. Opuściłem kraj dwa lata temu i nie mam ochoty do niego wracać. Spowodowane jest to kulturą przemocy i ogólną frustracją społeczną.

John: najważniejszym czynnikiem jest prawdopodobnie alkohol. Jednak w takim przypadku powinniśmy sobie zadać pytanie, dlaczego Anglicy biją swoje żony, zamiast opiekować się nimi?

Nie potrafię ci odpowiedzieć na to w sposób prosty i jednomiarowy. Mogę jedynie opowiedzieć, jak kibice zachowują się na ulicach i w pubach po ostatnim gwizdku. Co do ludzi wracających do domu i wzniecających przemoc… nie wiem. Nie wiem w jaki sposób to możliwe.

Wydaje mi się, że nie ma.

Poza alkoholem, który, jak wszyscy wiemy, doprowadza do przemocy domowej… muszę nad tym pomyśleć. W tym momencie przepraszam cię bardzo, ale nie mogę dać ci odpowiedzi, która stanowiłaby receptę.

Wydaje mi się, że istnieje w Anglii pewne logiczne połączenie między sportem a przemocą, w tym przemocą domową. Jestem też pewien, że badania są poparte odpowiednią metodyką. Czy istnieje jakaś informacja na temat grup społecznych, które brały udział w badaniu?

Oczywiście… Wiesz co, mogę ci powiedzieć, dlaczego Anglicy wybiegają z pubów na ulice, niszcząc wszystko dookoła i wskakują na autobusy, po czym skaczą z nich na wiaty przystanków. Wydaje mi się, że wszystko zamyka się w pewnej angielskiej mentalności. Tak długo, jak dobrze się bawimy, wszystko jest dozwolone, co jest, lekko mówiąc, irytujące. Nie jestem jednak w stanie zrozumieć, jak ktoś mógłby z tej, swego rodzaju, karnawałowej atmosfery, wrócić do domu i bić swojego partnera.

Jest to na pewno przekleństwo naszego swobodnego trybu życia. Naszego braku szacunku do rzeczy użytku publicznego. Naszej gnuśności i obniżenia standardów kultury. Dla mnie osobiście Anglia i Wielka Brytania w ogóle, są tym, czym Rzym był przed swoim upadkiem. Obserwujemy upadek imperium. Jednak z drugiej strony, czy narzekanie na obniżone standardy, nie jest charakterystyczne dla każdego pokolenia?

Myślę , że istnieje pewien poziom wrogości i irytacji, jaka wzbiera się w angielskim społeczeństwie, a której nie dostrzegam u reszty Europy. Być może to w jakiś sposób przekłada się na to, co dzieje się w angielskich domach. Wydaje mi się, że wszystko jest wynikiem roszczeniowości, braku szacunku do przestrzeni publicznej, przekraczającej granice dobrego smaku zabawy; te rzeczy są powodami takiego a nie innego zachowania.

Ranmalie: ciężko jest to wytłumaczyć w kilku słowach. Wiem jednak, że ta przemoc jest jedną z głównych rzeczy, przez które całe życie starałam się unikać kibicowania i wspierania piłki nożnej. Ta mentalność, ten podział między płciami, jest wyniszczający dla naszego społeczeństwa. Mówi to kobieta, która nie przejmowała się tym turniejem aż do ćwierćfinałów. Rozumiem motywy kierujące ludźmi, naprawdę je rozumiem. Jednak kraje mi się serce kiedy widzę, że ta porażka, tak bolesna dla nas, dla wielu w Anglii będzie torturą, zarówno fizyczną jak i psychiczną. Wszystko przez wydarzenia, których… których nikt nie był w stanie kontrolować. Jest to przygnębiające i ohydne. Z drugiej strony fakt, że takie sytuacje mają miejsce, jest dla mnie zrozumiały. Wszystko przez kulturę, w której żyjemy. Wszystko przez chore pojęcie męskości, które promuje przykładanie wagi do 11-tki innych facetów, których nigdy w życiu nie spotkasz, i ich wyników gdzieś w Rosji. Jest to jedyna rzecz, której jesteśmy w stanie się trzymać w świecie, w którym wszystko zostało nam zabrane. Łamie mi to serce.

Tak, oczywiście. Nie mam cienia wątpliwości. Uważam, że statystyki mogą być nawet gorsze, ponieważ wiele kobiet boi się zgłaszać przypadki przemocy domowej. Poza tym angielskie pojmowanie przemocy domowej nie odzwierciedla zupełnie szerszego spektrum tego zjawiska. Jest to także problem psychologiczny, czasem też finansowy, ponieważ nawet jeżeli wielu mężczyzn nie znęca się fizycznie, to biorą oni od swoich partnerek pieniądze, które później przepijają w barze podczas meczu. Skala nadużyć, która istnieje w Anglii jest niepojęta.
Te rzeczy naprawdę się dzieją. Weźmy na przykład mnie. Jestem kobietą, która nie interesuje się piłką nożną i jestem zdruzgotana dzisiejszą porażką Anglii. Wyobraź sobie faceta, którego samopoczucie jest nierozerwalnie związane z tym, jak pójdzie jego ukochanej drużynie. Jestem przekonana, że przegrana Anglii z Chorwacją przerodzi się w przemoc.

Nie sądzę, ponieważ rozmawiamy o problemach naszych czasów.

Tak. Zgadzam się. Mimo wszystko dalej uważam, że jest to problem dzisiejszy, uwarunkowania społeczne i ekonomiczne są bardzo podobne do tych z 2002. Nie uważam, żeby miało to coś wspólnego z historią i imperializmem. Jeżeli mamy mówić o historii, wydaje mi się, że problem rosnącej przemocy wynika z wyniszczenia klasy robotniczej, którą datuję na rządy Margaret Thatcher. Jest to klasa, która została najbardziej nadszarpnięta. Wiele z tych ludzi miało kiedyś pracę, karierę, normalne życie; mogło zapewnić byt rodzinie. Istniało pojęcie mężczyzny jako myśliwego- tego, który przynosi do domu chleb. To wszystko zniknęło. Uważam zatem, że problem przemocy sięga dużo dalej niż 2002 rok, raczej ma swoje podłoże w latach 80. Pojęcie klasy robotniczej przetrwało, jednak środowisko, w jakim ci ludzie żyją i starają się przetrwać, zmieniło się całkowicie. Uważam, że problem przemocy jest związany z brakiem pracy, rosnącymi cenami mieszkań, brakiem zabezpieczeń socjalnych. Pracownicy idą w odstawkę, nie mogą znaleźć zatrudnienia. Ich dotychczasowy styl życia, który pozwalał im utrzymać rodzinę, ich kariery- wszystko zniknęło. Wydaje mi się, że wielu ludziom nie zostało nic, dla czego mogliby żyć, dlatego zaczynają przykładać tak wielką wagę do piłki nożnej, np. Arsenalu, który istniał w świadomości Londyńczyków od lat 80. XIX wieku. Sport jest czymś, z czym faceci się utożsamiają. Kiedyś była to koniec końców rozrywka biedoty. W dzisiejszych czasach oczywiście jest to miliardowy biznes, ale dalej jest to coś, z czym jesteś związany. W tym momencie nawet piłka nożna stała się przyczyną przemocy. Co nam zostało?

Nie sądzę, że przemoc wynika z desperacji, ponieważ to facet podejmuje decyzję o uderzeniu kobiety. Ten wybór nie może być w żaden sposób usprawiedliwiany czy tłumaczony, jednak mogę zrozumieć kontekst społeczny. Angielska biedota została pozostawiona sama sobie. Mamy niedobory w zasiłkach, miejsca pracy są likwidowane na lewo i prawo, służba zdrowia sobie nie radzi, zamykają się fabryki. Wszystko to rodzi irytacje, wkurzenie. Ludzie patrzą na innych, bogacących się ludzi i koniec końców zatracają się w dzisiejszym świecie.

Między innymi klasy robotniczej… wydaje mi się, że wpływ ma także emancypacja kobiet. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu byłyśmy pozbawione wachlarza praw, które mamy dziś. Cały czas idziemy społecznie w górę, zajmujemy stanowiska, których kiedyś nie mogłyśmy zająć. Wydaje mi się, że to także zaburza pojęcie klasycznej męskości, ponieważ to mężczyźni stanowili klasę robotniczą. Dzisiaj kobiety mogą pracować, do tego pracują w nowych, niezwiązanych z historią gałęziach gospodarki. To także burzy cały schemat mężczyzny utrzymującego rodzinę. Wydaje mi się, że całe zjawisko jest krzyżówką problemów, jakie targają społeczeństwem, pogarszając tę już i tak wrogą otoczkę panującą w angielskich domach.