powstanie warszawskie(strona 2/2)

Anna Wendzikowska musi srogo się tłumaczyć. Przy okazji obchodów 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego dziennikarka opublikowała w mediach społecznościowych zdjęcie cmentarza. Choć miała to być lekcja dla jej córek, sama została pouczona.

Nie mogę zrozumieć tych, którzy mówią: "Wszyscy byli bohaterami" i "Cały naród stał murem". Ta pycha, ta megalomania, gdy mówi się o powstaniu, poraża – mówi Stanisław Aronson powstaniec warszawski, Polak, Żyd.

1 sierpnia wypada 75. rocznica Powstania Warszawskiego. Godzina "W" to symboliczna godzina jego wybuchu. Z tej okazji wiele gwiazd zwraca uwagę na wydarzenia sprzed wielu dekad. Wśród nich znalazła się Katarzyna Nosowska.

Major Bronisław Karwowski ma 94 lata i właśnie poprowadził swoją wnuczkę do ołtarza. Zdjęcie z tamtej chwili obiegło internet. Trudno powstrzymać łzy.

1 sierpnia 1944 roku o godzinie pierwszej popołudniu Halina urodziła Stasia. Jej mąż pobiegł do powstania. Ona – potwornie obolała i wycieńczona – została sama. Z siedemdziesięcioletnim ojcem i niemowlęciem pod opieką. Kiedy wokół świat walił się w gruzy, miała tylko jeden cel: uratować swoje dziecko.

Po kilku latach politycznych przepychanek wydawać by się mogło, że wreszcie nauczyliśmy się zgodnie świętować rocznicę Powstania Warszawskiego, w tym roku już 74. Okazuje się jednak, że nie wszyscy sąna obchodach mile widziani. Polka-muzułmanka czuje się przez rodaków wykluczona.

Na tak ważnych uroczystościach państwowych, jak obchody 74. rocznicy Powstania Warszawskiego, trzeba zachować powagę. Pomimo "groźnego" przeciwnika, prezydent początkowo nawet nie mrugnął okiem. Potem jednak zrobił klasyczny błąd.

Przed obrazem przedstawiającym czarnoskórego mężczyznę na tle polskiej flagi, zwiedzający zatrzymują się dłużej niż przed innymi eksponatami. Jedni szepczą do towarzyszy, innym wyrywają się komentarze w rodzaju „ja pie…..”. Emocje budzi portret Aliego. Powstańca warszawskiego z Nigerii.

"Jeżeli miałabym przeżyć to jeszcze raz, to bym tak samo poszła i walczyła jak wtedy" – mówiła Ewa Orzechowska-Jeglińska o Powstaniu Warszawskim. Wielokrotnie przemierzyła kanałami drogę ze Śródmieścia na Mokotów i z powrotem. Zmarła w wieku 99 lat.

"Zakochałam się w czwartek niechcący, zakochałam się w czwartek bezwiednie" – śpiewała Barbara Krafftówna w "Kabarecie Starszych Panów". Głosem subtelnym jak u lolitki, ale zalotnym niczym u femme fatale. Ruda i filigranowa czasami przypominała małą dziewczynkę, ale potrafiła też zagrać kobietę z krwi i kości.

Jest sierpień 1936 roku. Maria Kwaśniewska-Maleszewska, 23-latka z Łodzi, zdobywa brąz na berlińskiej olimpiadzie. - Gratuluję małej Polce - słyszy od Adolfa Hitlera. - Pan też niezbyt wysoki - odpowiada mu kąśliwie. Pozują fotografowi. Maria szybko zapomina o zdjęciu. W 1944 r. użyje go, by pomóc warszawiakom.

- Wysłuchałam już grubo ponad setkę historii. Wiele niezwykle bolesnych. Proszę sobie wyobrazić: dziś 80-latka, będąc małą dziewczyną, zobaczyła jak żołnierz dosłownie roztrzaskał jej kilkumiesięczną siostrę o ścianę, a matkę zastrzelił. Tego nie da się wymazać z pamięci. A przecież ciągle do odkrycia są opowieści, o których nawet nam się nie śniło - opowiada nam Barbara Pieniężna, historyk i wolontariuszka Archiwum Historii Mówionej. Od ośmiu lat spisuje powstańcze wspomnienia.

Prowizoryczny cmentarz. Na ziemi klęczy kilkuletnia dziewczyna. Jej głowa jest lekko pochylona. Oczy wydają się spoglądać na kwiaty. Na wprost niej wbity jest krzyż, na którym widnieje napis, który ciężko rozczytać. Za to tuż obok, widzimy wyraźnie "gosposia". Przez wiele lat nikt nie wiedział, kim jest lub była ta dziewczynka. Odnalazła się po ponad pół wieku.

Wypowiadali sakramentalne „tak”, zapominając o rozlegających się wokół strzałach i wybuchach bomb. Choć na chwilę chcieli wrócić do normalnego życia, ale zdawali sobie sprawę z tego, że już za parę godzin mogą zostać wdową lub wdowcem. Jak szacują historycy, w czasie trwania powstania warszawskiego zawarto blisko 260 ślubów.

Nie prowadziły oddziałów do natarcia, nie strzelały, nie miały nawet broni. Lecz każdego dnia walczyły o czyjeś życie – na sali operacyjnej, w punkcie sanitarnym, na pierwszej linii frontu. Robiły opatrunki, wynosiły rannych spod ostrzału, organizowały transport do szpitala. Najmłodsze sanitariuszki Powstania Warszawskiego miały po piętnaście lat, starsze niewiele więcej. Prawie połowa z nich poległa. Te, które przeżyły, mówią, że dopisało im żołnierskie szczęście.