Tytoniowe wojny sąsiedzkie. "Ledwo zdążyłam zapalić papierosa i słyszę z oddali krzyki, że tu jest jak w palarni"

27-letnia Patrycja mieszka na jednym z warszawskich osiedli. Jej mieszkanie znajduje się na pierwszym piętrze, obok mieszka prawniczka koło 40-tki. Od miesięcy toczą wojnę o palenie. Starsza kobieta twierdzi, że dym wlatuje wprost do jej pokoju.

– Najpierw wywalczyła zakaz palenia przy wejściu do klatek, następnie jak wróciłam po imprezie i usiadłam na balkonie, ledwo zdążyłam zapalić papierosa i słyszę z oddali krzyki, że tu jest jak w palarni. Otworzyła okno i zaczęła mnie zapraszać do siebie, żebym wąchała – relacjonuje Patrycja.

Nie miała wtedy ochoty na kłótnie. Przytaknęła kobiecie i starała się palić po drugiej stronie balkonu, żeby unikać konfrontacji. Jednak nie przyniosło to długotrwałego rezultatu. Nie mogła kontrolować znajomych i ustawiać ich w kącie, ale pilnowała, żeby niedopałki lądowały w popielniczce.

– Często, kiedy jestem na balkonie, słyszę jak otwiera okno i krzyczy "mam tego dość" – opowiada.

40-latka wstąpiła do zarządu, gdzie walczy o wprowadzenie całkowitego zakazu palenia na osiedlu. Udziela się również na facebookowej grupie bloku, gdzie wstawia zdjęcia zabrudzonych okien. Patrycja mówi, że brud pochodzi z budowy nowego bloku naprzeciwko, sąsiadka twierdzi, że winne są papierosy. I tak trwają przepychanki. Palacze walczą o swoje prawa, niepalący o swoje. Wygląda na to, że nigdy nie dojdą do porozumienia.

– Ja rozumiem, że ktoś kupił mieszkanie i nie chce wąchać smrodu, ale z drugiej strony palący są w tej samej sytuacji. Niektórzy mają kredyt na 30 lat i nie powinni martwić się, że muszą wyjść przed blok za każdym razem, gdy mają ochotę na papierosa. Poza tym nasze balkony są daleko od siebie, a sąsiadka twierdzi, że jej leci dym z całego pionu – dodaje 27-latka.

Mama Ireny znajduje się po drugiej stronie barykady, choć nigdy nie zwróciła uwagi sąsiadom. W końcu palą u siebie. Nie wychodzą nawet na balkon. W małym mieszkaniu przez cały dzień 3 osoby palą papierosa za papierosem.

– Kiedy otworzą balkon, bo mają 9-letniego syna i czasem chce popatrzeć, jak dzieci bawią się na boisku, mama szybko zamyka okno balkonowe. Smród nie do opisania – wzdycha Irena. Tytoniowa woń unosi się również na korytarzu. Irena przyznaje, że za każdym razem, gdy mija ich drzwi, zasłania nos. Nie wyobraża sobie, jak można w takich warunkach wychowywać dziecko.

– Ale u nich to już grubsza sprawa. Mieszka tam małżeństwo w separacji, dwoje dzieci i ojciec tej kobiety. Ona jest alkoholiczką i ma kuratora. Czasem z sąsiadami prosimy ją, żeby się ogarnęła, ale bez rezultatu – wyjaśnia.

Bezsilna wobec palaczy czuje się również Magdalena. W jej bloku piętro niżej mieszka palący mężczyzna. Dym unosi się wprost do ich mieszkania. Magdalena wie, że niewiele można zrobić. Jest w swoim domu i nie wypada mu nawet zwrócić uwagi.

– Najgorsze jest to, że on sam zwija te papierosy i one jeszcze bardziej śmierdzą. Smród jest nieustający, jakby odpalał jednego od drugiego, ale co ja mogę? Papierosy to nie marihuana, nie robi nic niezgodnego z prawem – wzrusza ramionami i dodaje, że szczególnie uciążliwe jest to w 30-stopniowym upale, kiedy nie może otworzyć okna.

Kasia mieszka w niewielkiej kamienicy, gdzie znajduje się zaledwie 5 mieszkań. Sama nie pali, a mimo to nie przeszkadzają jej palący sąsiedzi. Nawet kiedy przebywa na balkonie, nie ma nic przeciwko papierosowemu dymowi.

– Bądźmy ludźmi. To, że ja nie palę, nie oznacza, że będę truć życie innym – podkreśla.

Kasia zdaje sobie sprawę z tego, że sąsiad mieszka z rodziną i dziećmi. Z dwojga złego woli, żeby zapach przeszkadzał jej przez 10 minut, niż mężczyzna miałby długotrwale zatruwać rodzinę.

– Korona z głowy mi nie spadnie przez tę chwilę, prawda? – przyznaje. Wie, jak uciążliwy dla dzieci jest dym papierosowy, bo gdy była mała, jej mama paliła w domu. Wciąż pamięta zapach, który utrzymywał się na ubraniach. Palenie na balkonie to dla niej mniejsze zło.

W polskim prawie nie ma przepisów, które dotyczyłyby palenia w mieszkaniu i na balkonie. Kwestię pomija nawet ustawa antytytoniowa. O ile sąsiedzi, którym przeszkadza sam dym papierosowy, nie mają prawa do roszczeń wobec palących, o tyle, jeśli znajdą na trawniku niedopałek, sytuacja wygląda inaczej.

"Kto zanieczyszcza lub zaśmieca miejsca dostępne dla publiczności, a w szczególności drogę, ulicę, plac, ogród, trawnik lub zieleniec, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany" – mówi artykuł 145 kodeksu wykroczeń.

Wyrzucanie tlącego się papierosa to wykroczenie, które może doprowadzić do pożaru. Szczególnie jeśli trafi na książkę czy ubranie leżące na balkonie innego sąsiada. W takich sytuacjach o incydencie można poinformować straż pożarną.

Odrębne przepisy odnośnie palenia mogą wprowadzić również wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Jeśli w regulaminie osiedla znajdzie się zapis o zakazie palenia, palący będą mogli zostać wykluczeni ze spółdzielni lub wspólnoty.

– Gdy próby wypracowania kompromisów zawiodą, można zwrócić się do sądu o nakazanie sąsiadowi na podstawie art. 144 kodeksu cywilnego "powstrzymania się od działań, które zakłócają korzystanie z naszej nieruchomości ponad przeciętną miarę". Okazjonalne zapalenie papierosa nie będzie raczej takim zachowaniem, ale już palenie znacznej liczby papierosów każdego dnia, może być zakwalifikowane jako taka immisja – mówi mec. Michał Kibil w rozmowie z WP Kobieta.

Prawnik zwraca jednak uwagę na to, że procesy są i kosztowne i długotrwałe, więc zanim zaczniemy prowadzić batalię na sali sądowej, powinniśmy zastanowić się, czy nie istnieją inne sposoby rozwiązania problemu.