Witamina A: występowanie, właściwości, niedobór i nadmiar witaminy A

Witamina A - co warto wiedzieć?

Witamina A jest jedną z najwcześniej odkrytych witamin. Została odkryta w tranie w 1913 roku przez amerykańskich badaczy Emera McColluma i Margueritte Davis. Swoją nazwę otrzymała natomiast w latach 20. ubiegłego stulecia. Wraz z witaminami D, E i K rozpuszcza się w tłuszczach.

Witamina A jest odkładana w tkance tłuszczowej oraz wątrobie, dzięki czemu trudniej o jej niedobór. Z drugiej strony jej nadmiar może być szkodliwy dla organizmu, szczególnie dla kobiet w ciąży.

Właściwości witaminy A

Witamina A wykazuje liczne korzystne właściwości dla ludzkiego organizmu. Już w Starożytnym Egipcie, Grecji oraz Rzymie znane były skutki jej niedoboru nazywane kurzą ślepotą. Witamina A ma ogromne znaczenie dla poprawnego funkcjonowania narządu wzroku, ponieważ wchodzi w skład barwnika wzrokowego.

Witamina A stymuluje odnowę komórkową skóry, przez co regeneruje naskórek, utrzymuje skórę w dobrym stanie, a także przyspiesza produkcję kolagenu, dzięki czemu ją uelastycznia. Bierze udział w procesach wzrostu i rozwoju, wpływając na stan kości i zębów. Wspiera działanie układu odpornościowego, pokarmowego i krwionośnego.

Dodatkowo witamina A zmniejsza śmiertelność chorych na białaczkę oraz minimalizuje skutki uboczne chemioterapii stosowanej u osób z chorobami onkologicznymi. Znane są również właściwości antyalergiczne, antywirusowe i antygrzybicze.

Występowanie witaminy A

Witamina A przyjmowana wraz posiłkami jest łatwiej przyswajalna dla organizmu niż ta w postaci suplementów. Aby dostarczać wystarczającą dawkę witaminy A, należy swoją dietę wzbogacić o mleko, masło, tłuste ryby, tran oraz wątróbkę.

Największe ilości witaminy A znajdują się w wątróbce wieprzowej, wołowej i drobiowej. Istotnym źródłem tej witaminy są również sery topione, sery dojrzewające, jajka, tuńczyk oraz węgorz. Źródłem prowitaminy A natomiast są produkty pochodzenia roślinnego, a w tym marchewka, dynia, szpinak, pomidory, morele, śliwki, a także zielone warzywa.

Skutki niedoboru witaminy A

Niedobór witaminy A powoduje liczne dolegliwości. Odczuwa się brak apetytu oraz suchość i świąd skóry. Osoby z niedoborem witaminy A skarżą się na wypadanie włosów, kurzą ślepotę, czyli złe widzenie o zmierzchu oraz nieprawidłowe rogowacenie komórek. Częstą dolegliwością jest utrata przejrzystości gałki ocznej, na której powstają żółtawe plamki.

Zbyt niski poziom witaminy A w organizmie objawia się również zahamowaniem wzrostu, gorszym gojeniem się ran, a także zmianami w układzie nerwowym.

Skutki nadmiaru witaminy A

Witamina A może być magazynowana w organizmie, a jeśli nie jest dostarczana z tłuszczem, to nie ulega rozpuszczeniu, odkładając się i wyrządzając szkody. Nadmiar witaminy A objawia się ociężałością, osłabieniem mięśni, obrzmieniem powiek i samoistną łamliwością kości. Można również zauważyć owrzodzenie skóry czy postępujące łysienie. Nadmiar witaminy A w organizmie może powodować krwotoki oraz utratę apetytu.