Są bardzo ważną częścią układu odpornościowego dziecka.
Potrafią produkować przeciwciała chroniące przed bakteriami i wirusami. Niestety czasem konieczne jest ich usunięcie. *1 *Do czego są potrzebne? W gardle krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe, dlatego jest to miejsce szczególne: przedostaje się tu najwięcej wirusów i bakterii – wdychane razem z powietrzem i znajdujące się na jedzeniu. Migdałki to ważna część układu odpornościowego, pierwsza linia obrony organizmu przed zarazkami. U małego niemowlęcia są malutkie, ledwo widoczne. Zaczynają brać udział w ochronie organizmu przed infekcjami około trzeciego roku życia dziecka.
2 Na czym polega ich funkcja obronna?Mają rozpoznać czynniki chorobowe i wytworzyć przeciwciała do walki z nimi. Podczas infekcji migdałki powiększają się – tak intensywnie pracują. Gdy tylko dziecko wyzdrowieje, powinny wrócić do naturalnej wielkości.
3 Czy migdałki mogą „chorować”? W czasie infekcji następuje zmasowany atak czynników chorobotwórczych na organizm. Migdałki są pierwszym narządem odpowiadającym na ten atak. Są powiększone, a na ich powierzchni pojawia się wysięk. Może temu towarzyszyć ból gardła, utrudnione oddychanie przez nos, gorączka. Często ulegają powiększeniu węzły chłonne, które są kolejnym elementem układu odpornościowego. Świadczy to o nasileniu stanu zapalnego.
4 Kiedy powiększenie migdałków jest niebezpieczne? Jeżeli w czasie infekcji wirusowej lub bakteryjnej migdałki powiększą się do tego stopnia, że powoduje to wystąpienie objawów niedrożności nosa, z towarzyszącymi im – głównie w czasie snu – okresami bezdechów. Zastosowanie odpowiedniego leczenia zwykle powoduje, że stan zapalny migdałków ustępuje i dziecko powoli wraca do zdrowia.
5 Dlaczego dziecko nie powinno oddychać przez usta? Jeśli wdychane powietrze przechodzi przez nos, jest odpowiednio nagrzane, oczyszczane i nawilżone. A gdy malec oddycha przez buzię, powietrze dostające się do gardła jest zimne, wysuszone. Skutkiem są częstsze choroby.
6* Czy chore migdałki powodują kłopoty logopedyczne?* Tak. Mowa dziecka, które stale oddycha przez usta, jest mniej wyraźna, maluszek ma również problemy z wymową niektórych głosek.
7 Czy można leczyć przerośnięte migdałki? Fizjologiczny przerost migdałka nie powoduje zaburzeń oddychania i nie wymaga interwencji. Jeśli stwierdzony jest patologiczny przerost, być może konieczne będzie leczenie operacyjne. Warto jednak wcześniej zadbać o właściwą dietę dziecka, spacery na świeżym powietrzu. Duże znaczenie mają zmiany klimatu – wyjazd w góry lub nad morze. Można też rozważyć z lekarzem zastosowanie preparatów uodparniających, homeopatycznych lub szczepionek (np. Rybomunyl, Bronchovaxom, Luivac). Szczepionki mają za zadanie podniesienie odporności przeciw bakteriom, które najczęściej wywołują choroby gardła.
8 Kiedy konieczne jest ich wycięcie? Nie zależy to od ilości infekcji u dziecka, wskazaniem jest tak duży przerost migdałków, że uniemożliwia maluchowi oddychanie przez nos. U dzieci zabieg polega najczęściej na usunięciu migdałka gardłowego oraz częściowym wycięciu podniebiennych.
9 Czy operacja może spowodować komplikacje? Malec przed zabiegiem musi być zupełnie zdrowy (co najmniej od dwóch tygodni) i przejść odpowiednie badania, by zminimalizować ryzyko pojawienia się komplikacji. Na szczęście zdarzają się one naprawdę rzadko.
10 Co zrobić, jeśli wycięte migdałki odrastają i malec znowu choruje? Zdarza się, że migdałek gardłowy i podniebienne ponownie ulegają przerostowi, ale są to sporadyczne przypadki. Warto jednak pamiętać, że usunięcie trzeciego migdałka nie zawsze powoduje ustąpienie wszelkich infekcji. U dzieci z zaburzeniem odporności, alergią pokarmową czy wziewną nadal mogą występować katary czy stany zapalne zatok.
Katarzyna Pinkosz
Konsultacja: dr Ewa Nowakowska-Szyrwińska, laryngolog,
Pracownia Laryngologii i Audiologii Instytutu Matki i Dziecka
