Młodzież zażywa coraz mniej narkotyków

Spada odsetek uczniów palących papierosy, pijących alkohol i używających narkotyków - wynika z badań ESPAD, przeprowadzonych w 35 krajach Europy. Polska młodzież plasuje się nieco poniżej średniej europejskiej jeśli chodzi o używki, jednak znacznie ją przewyższa w przypadku środków nasennych i uspakajających.

Janusz Sierosławski z Instytutu Psychiatrii i Neurologii przeprowadzał w Polsce badania ESPAD (Europejski Program Badań Ankietowych w Szkołach nt. alkoholu i narkotyków). Ich wyniki pozwalają określić stopień rozpowszechnienia eksperymentalnego i okazjonalnego używania substancji psychoaktywnych.

Nie dają natomiast informacji o osobach uzależnionych. "Uzależnieni wypadają z systemu edukacji, w szkołach ich nie spotkamy" - zaznaczył. Z badań ESPAD (z roku 2007) wynika, że zarówno jeśli chodzi o papierosy, alkohol jak i narkotyki, w większości krajów europejskich można zaobserwować trend spadkowy.

Również przeprowadzone w zeszłym roku badanie CBOS pokazuje tendencję spadkową: w ciągu ostatnich pięciu lat spadła liczba uczniów palących papierosy i zażywających narkotyki, natomiast na zbliżonym poziomie pozostała liczba pijących alkohol. W ciągu ostatniego roku substancji psychoaktywnych używało 15 proc. uczniów, o 9 proc. mniej niż w 2003 r. Najbardziej rozpowszechnionym narkotykiem są haszysz i marihuana - przynajmniej raz spróbowało go ponad 30 proc. uczniów, przeszło 16 proc. używało w ciągu ostatniego roku.

"W Polsce wśród młodzieży właściwie przestała być problemem heroina, zarówno w wersji brown sugar, jak i rodzimej - kompotu. Natomiast coraz większym problemem są dopalacze, ich konsumpcja wyraźnie wzrasta" - mówił dyrektor Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii Piotr Jabłoński. Jak pokazuje badanie ESPAD, pod względem używania przetworów konopi przodują Czechy - z odsetkiem osób, które próbowały choć raz w życiu na poziomie 45 proc. znacznie odbiegają od średniej europejskiej (19 proc.). W Polsce odsetek ten wynosi 16 proc.

Poważnym problemem w Polsce zdaje się być używanie przez uczniów leków uspakajających i nasennych bez przepisu lekarza - odsetek ten wynosi 18 proc. przy średniej europejskiej 6 proc. Sierosławski zwrócił uwagę, że środki te brane są w innych sytuacjach niż pozostałe używki: pomagają młodzieży radzić sobie z problemami, nie służą rozrywce.

"W przeciwieństwie do alkoholu czy narkotyków, niewiele mówi się o skutkach nadużywania leków. Tak więc z jednej strony niewielka profilaktyka, a z drugiej - wielka ekspansywność przemysłu farmaceutycznego, który przekonuje, że lek nie służy jedynie zwalczaniu chorób, ale może zostać przyjacielem na całe życie. Stąd pomysły na radzenie sobie z problemami przy pomocy pigułki" - podkreślił. Dodał, że podczas gdy papierosy, alkohol czy narkotyki bardziej rozpowszechnione są wśród chłopców i mężczyzn niż dziewcząt i kobiet, z lekami jest na odwrót. "Mamy tu do czynienia z silnie zakorzenionym w kulturze stereotypem, który nie poddaje się emancypacji: mężczyzna, gdy ma kłopoty idzie na kielicha, kobieta łyka pigułkę" - mówił Sierosławski.

Zarówno badanie ESPAD, jaki i sondaż CBOS pokazują, że najbardziej rozpowszechnioną wśród młodzieży używką jest piwo. Z badań ESPAD wynika że, w ciągu ostatniego roku alkohol piło 78 proc. polskich uczniów, a aż 31 proc. z nich się upiło. Jak podkreśliła wicedyrektor Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Katarzyna Łukowska, w Polsce panuje wciąż duże przyzwolenie na picie alkoholu przez nieletnich. Blisko 21 proc. kobiet i 26 proc. mężczyzn zgadza się na picie alkoholu przez osoby, które nie ukończyły 18 lat, a ponad 70 proc. sprzedawców łamie zakaz sprzedaży alkoholu niepełnoletnim.

Jej zdaniem, aby zmniejszyło się spożycie alkoholu wśród nieletnich, młodzież powinna ze wszystkich stron - od rodziców, nauczycieli, z mediów itd. - słyszeć jasny przekaz: że alkohol nie jest dla niej, jest szkodliwy. Badanie ESPAD przeprowadza się co cztery lata, w ten sam sposób, we wszystkich krajach. W 2007 r. wzięli w nim udział uczniowie z rocznika 1991.