Na zdrowie

Malutkie dzieci, poddawane wielu szczepieniom, są częstymi gośćmi w gabinecie pediatry. W przypadku starszych okazje do spotkania z lekarzem są rzadsze. Dawniej, gdy pracował on w każdej szkole, dzieci poddawano regularnym badaniom kontrolnym. Dziś szkoły nie zatrudniają lekarzy, a bilanse, czyli specjalne badania podsumowujące rozwój fizyczny i psychiczny starszych dzieci, przeprowadza pielęgniarka. Dlatego ważna jest nasza czujność. Jeśli dziecko chodzi już do szkoły, pilnuj, by po każdym bilansie zgłaszać się później do pediatry i ewentualnie do specjalistów. A oto, jakie są najważniejsze badania w życiu dziecka.

Witajcie na świecie *Pierwszy raz zgłaszasz się do pediatry, gdy maluch ma 6 tygodni, kolejne wizyty kontrolne lekarz wyznacza co 6 tygodni. Po roku wizyty są już rzadsze: w 13., 16. i 18. miesiącu – wszystkie wpisane są w Książeczce Zdrowia Dziecka.
Dziecko jest ważone, mierzone, lekarz bada zarastanie ciemiączka (powinno zarosnąć do 18. miesiąca życia). Sprawdza również, czy dziecko nie ma zeza, czy reaguje na dźwięki. Ogląda także skórę malucha.
Bądź czujna! *Każde niemowlę do 3. miesiąca życia musi być zbadane przez neurologa (skierowanie wypisuje pediatra), który sprawdza symetrię napięcia mięśni rąk i nóg. Asymetria może być spowodowana złym ułożeniem dziecka w łonie matki – zaleca się wówczas ćwiczenia stymulujące rozwój malucha. Im wcześniej je rozpoczniemy, tym szybciej nastąpi poprawa. Każde dziecko powinno być też regularnie badane przez ortopedę (ok. 2. miesiąca życia, kiedy zaczyna siadać – 5–7 mies., i gdy zaczyna wstawać i chodzić), który sprawdza, czy maluch nie ma problemów ze stawami biodrowymi (często zlecane jest dla większej pewności USG stawów biodrowych).
I pamiętaj – zawsze, gdy coś cię niepokoi, poproś pediatrę o skierowanie:
- do neurologa – gdy widzisz, że maluch „wyłącza się” na minutę lub dłużej, nie reagując na twoje słowa,
- do alergologa – gdy niepokoją cię wypryski skórne, uporczywa biegunka, pokasływanie.

Zaczynam mówić
Bilans 2-latka.. Zgłaszasz się do pediatry, który stale opiekuje się twoim dzieckiem. Sprawdza on, ile maluch waży, mierzy, jak się porusza. Bada też jego wzrok, reakcję na dźwięki, ogląda skórę. Obserwuje chód malucha, interesuje się, czy już mówi pierwsze słowa lub zdania.
Bądź czujna... gdy u chłopca napletek nie daje się swobodnie zsunąć, może to świadczyć o wymagającej leczenia stulejce. Obserwuj również, czy w jego mosznie znajdują się oba jądra. Poproś też pediatrę o skierowanie:
- do okulisty – jeśli twoje dziecko przysuwa zabawki zbyt blisko twarzy,
- do laryngologa – gdy wydaje ci się, że źle słyszy.

Mam cztery latka
Bilans 4-latka. Pediatra bada dziecko tak samo jak dwulatka, zwracając uwagę zwłaszcza na jego postawę, stopy, koordynację ruchów.
Bądź czujna... jeśli dziecko zaczyna się jąkać. Warto wtedy wybrać się do logopedy. Niepokoi cię coś innego? Idź również:
- do alergologa – gdy dziecko ma wysypkę, kaszel, czerwone oczy,
- do urologa – gdy mocz dziecka nagle zmienił zapach albo maluch zaczął się moczyć.

W zerówce *Bilans 6-latka. Poza rutynowymi badaniami lekarz zwraca uwagę na rozwój intelektualny. Bada zdolność koncentracji uwagi, szybkość odpowiadania na pytania, umiejętność rysowania. To ważne! Za rok dziecko zacznie chodzić do szkoły.
Bądź czujna... *jeśli syn czy córka źle wymawia słowa, rysuje tylko proste kontury. Może to świadczyć o dysleksji. Skonsultuj się wówczas z psychologiem lub pedagogiem.

Zaczynam dojrzewać *Bilans 10-latka. Przeprowadza się go w szkole. Pielęgniarka mierzy wzrost dziecka, wagę i ciśnienie krwi. Daje mu też ankietę, którą wypełniają rodzice. Są w niej pytania o choroby, uczulenie na leki, niepokojące objawy. Po wypełnieniu rodzice zgłaszają się z dzieckiem i ankietą do pediatry. Po zbadaniu dziecka pediatra może skierować je do innych specjalistów.
Bądź czujna... *jeśli wydaje ci się, że dziecko jest dużo niższe od rówieśników (powiedz o tym pediatrze). Jeśli zaś twój syn czy córka ma dużą nadwagę, poproś o skierowanie do poradni chorób żywienia. Dziecko z nadwagą większą niż 10 kg powinno być pod stałą opieką lekarza dietetyka (jest refundowana z NFZ).

Burza hormonów *Bilans 13-latka. Szczególną uwagę zwraca się na to, jak przebiega proces dojrzewania płciowego. Pielęgniarka szkolna mierzy też ciśnienie krwi, bada ostrość słuchu, ogląda kręgosłup. Daje dziecku ankietę, którą wypełnia razem z rodzicami.
Bądź czujna... jeśli do 15. roku życia twój syn nie ma mutacji. Poproś pediatrę o skierowanie do endokrynologa*. Jeśli dziewczynka ma bolesne miesiączki lub niepokojącą wydzielinę z pochwy, skonsultuj się z ginekologiem dziecięcym.

*Szesnastolatek *Bilans 16-latka. Od poprzedniego różni się tylko badaniem tarczycy. Bądź czujna... jeśli twoja 16-letnia córka jeszcze nie dostała miesiączki. Poproś pediatrę o skierowanie do endokrynologa.

*Jestem dorosły *Bilans 18-latka. Ankietę wypełnia już tylko uczeń. Ten bilans ma na celu m.in. stwierdzenie, w jaki sposób stan zdrowia dziecka może rzutować na wybór drogi zawodowej. Lekarz zwraca uwagę, że jeśli dziecko ma np. astmę, nie może wybierać zawodu związanego z narażaniem się na czynniki uczulające (np. piekarz, kuśnierz, sprzedawca w drogerii).

*Na co warto szczepić dodatkowo *Lekarze są zgodni, że przed wysłaniem do przedszkola warto zaszczepić dziecko przeciwko żółtaczce pokarmowej (wzw typu A), koszt ok. 90 zł. Poleca się też szczepionki przeciwko HIB (bakterii Haemophilius influenzae typu B) cena ok. 50 zł za dawkę. Trwają starania, by to szczepienie wpisać w kalendarz obowiązkowych badań, refundowanych przez państwo. HIB to bowiem groźny sprawca chorób wśród najmłodszych. Podanie innych szczepionek (np. przeciw ospie, grypie) zaleca się zwykle tylko wtedy, gdy dziecko ma wyjątkowo obniżoną odporność.

*Badania konieczne w szczególnych sytuacjach *- Gdy dziecko skarży się na ból brzucha – USG jamy brzusznej, badanie kału.
- Kiedy syn czy córka wciąż łapie infekcje – badanie krwi na OB i morfologię.
- Jeśli dziecko jest osłabione i wyraźnie męczy się podczas zwykłych zajęć, np. przy wchodzeniu na schody czy podczas jazdy na rowerze – morfologia i badanie serca, np. EKG.
- Gdy dziecko ostatnio wyraźnie schudło – badanie krwi na morfologię (ewentualnie badanie kału).
- Gdy dziecko ma zaawansowany trądzik na twarzy i ciele – konieczna konsultacja u dermatologa (nie musisz mieć skierowania).
- Gdy chcesz zapisać dziecko na zajęcia na pływalni – badanie ogólne moczu.

Aleksandra Barcikowska
Konsultacja dr Małgorzata Zwolińska