Tadeusz Różewicz kończy 85 lat

Tadeusz Różewicz - jeden z najbardziej cenionych przez krytyków i czytelników poeta, prozaik, dramaturg i eseista, którego twórczość została przetłumaczona na ponad 20 języków - kończy w poniedziałek 85 lat. Poeta urodził się 9 października 1921 roku.

Tadeusz Różewicz uważany jest za artystę-samotnika. Nie zależy mu na rozgłosie, rzadko wypowiada się na tematy publiczne. Niechętnie udziela wywiadów i sporadycznie zgadza się na spotkania autorskie.

Gdy wybuchła wojna, Tadeusz Różewicz miał 18 lat. Walczył w szeregach Armii Krajowej. Po doświadczeniach wojny niemożliwe było, jego zdaniem, uprawianie poezji takiej jak dawniej - pisał więc wiersze rzeczowe i konkretne.

W grudniu 1990 roku w wykładzie na University of Warwick mówił: Pokolenie żołnierzy i partyzantów II wojny światowej wymiera, odchodzi oszukane i rozczarowane. Jestem poetą - tak się o mnie mówi, tak się o mnie pisze. Ale jestem przede wszystkim poetą swojej generacji. Generacji oszukanej przez rządy, przez ideologie i wiary, i przez samą siebie.

Już pierwszy tom poezji Różewicza, wydany w 1947 roku "Niepokój", został entuzjastycznie przyjęty przez czytelników i krytyków. Tomik pogodził skłócone orientacje i autorytety - Julian Przyboś i Czesław Miłosz, broniący sprzecznych koncepcji liryki, wyrażali jednakowy podziw dla tej poezji.

Różewicz wielokrotnie podkreślał, że nie ma zaufania do wierszy zamkniętych, idealnych. W tekście "Na powierzchni poematu i w środku" opowiedział się po stronie wierszy "płynnych sennych ciemnych", o otwartej formie.
Najsłynniejsze tomy poezji Różewicza, poza "Niepokojem", to "Równina", "Formy", "Rozmowa z Księciem", "Nic w płaszczu Prospera", "Twarz trzecia". W 2001 roku ukazał się tomik "Nożyk profesora", rok później - "Szara strefa", a w 2004 roku - "Wyjście".

W roku 1959 Różewicz napisał sztukę "Kartoteka". Jest ponadto autorem dramatów "Białe małżeństwo", "Stara kobieta wysiaduje", "Odejście głodomora", "Pułapka", "Do piachu".

W dorobku Różewicza znalazły się także tomy prozy ("Wycieczka do muzeum", "Śmierć w starych dekoracjach", "Przygotowanie do wieczoru autorskiego"), scenariusze do filmów wyreżyserowanych przez jego brata Stanisława Różewicza ("Miejsce na ziemi", "Drzwi w murze", "Opadły liście z drzew"), a także opracowania wyborów poezji Leopolda Staffa i Józefa Czechowicza oraz tomu poezji "Nasz starszy brat" - pióra brata poety, Janusza.

Już w drugiej połowie lat 70. łączny nakład wydanych w kraju książek Różewicza przekroczył milion egzemplarzy. Za granicą ukazało się - w przekładach na wszystkie ważniejsze języki świata - około 50 wyborów jego liryki. Wymieniano go jako kandydata do literackiego Nobla.

W 2000 roku temu książka Różewicza "Matka odchodzi" otrzymała nagrodę literacką NIKE.

Od 1968 roku Tadeusz Różewicz mieszka we Wrocławiu. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. Publikuje głównie na łamach "Twórczości", "Odry" i "Dialogu".

Różewicz był jednym z gości tegorocznych Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie; podczas ich trwania spotkał się z Guenterem Grassem. Grass wspominał ich wspólną podróż do Meksyku w latach siedemdziesiątych na festiwal poetycki. Pamiętam, że narysowałem wtedy twój portret, na tle kaktusów - powiedział Grass do Różewicza. Te kaktusy były bardzo symboliczne, bo ilustrowały twoje życie. Szedłeś zawsze własną drogą, nigdy nie poddawałeś się "obowiązującym" tendencjom, byłeś zawsze odważny i odporny, nigdy nie opuszczało cię poczucie humoru - wspominał niemiecki pisarz.