Nadwaga: przyczyny, skutki i zwalczanie nadwagi

Nadwaga z roku na rok osiąga rozmiary epidemii na całym świecie. Nadwaga to zwiększona masa ciała. Niekontrolowana nadwaga może doprowadzić do otyłości i poważnych problemów ze zdrowiem. Jakie są przyczyny i skutki nadwagi? Jak rozpocząć skuteczną walkę z nadprogramowymi kilogramami?

Nadwagę definiuje się jako nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, które przekracza ilości optymalne dla zdrowia. Nazywana jest stanem przedotyłościowym lub pierwszym etapem choroby, jaką jest otyłość.

Nadwaga w ostatnich latach staje się cechą populacji, w których nie ma problemów z brakiem żywności i w których dominuje siedzący tryb życia. Nadwaga i jej następny etap, czyli otyłość stają się chorobami cywilizacyjnymi współczesnego świata.

Klasyfikację nadwagi i otyłości proponuje się na podstawie różnych wskaźników, które opisują masę czy objętość ciała. Wśród najpopularniejszych wskaźników wykorzystywanych do diagnozowania nadwagi i otyłości wymienia się:

• Wskaźnik masy ciała (BMI) - to proporcja masy ciała człowieka do jego wzrostu. BMI wyższe niż 25 wskazuje na nadwagę. Wskaźnik przekraczający 30 informuje o otyłości I stopnia. Wartość BMI jest umiarkowanie skorelowana z procentową zawartością tkanki tłuszczowej, jednak nie uwzględnia pewnych czynników, takich jak ciąża czy uprawianie kulturystyki.
• Body Volume Index (BVI) - to wskaźnik objętości ciała, w którym wykorzystuje się oprogramowanie 3D w celu zobrazowania ludzkiego ciała. Wartości BVI mogą się różnić od wskazań BMI ze względu na różny rozkład masy u różnych osób.
• Pomiar grubości fałdu skórnego - pozwala wyliczyć całkowitą ilość tkanki tłuszczowej w organizmie.

Nadwaga najczęściej jest utożsamiana z niezdrową dietą i brakiem aktywności fizycznej. Jak się jednak okazuje nadwaga może mieć także podłoże dziedziczne, fizjologiczne czy psychologiczne. Nadwaga u dzieci często jest spowodowana nadwagą rodziców. Zakłada się, że rodzice przekazują dzieciom geny odpowiedzialne za szybszy przyrost masy ciała. Warto jednak pamiętać, że dziedziczy się jedynie predyspozycje, a nie samą chorobę.

Na nadwagę mają wpływ czynniki fizjologiczne, takie jak zwiększone łaknienie czy apetyt na słodkie lub słone. Noradrenalina wzbudza chęć spożycia węglowodanów natomiast serotonina ten apetyt hamuje. Nadwaga może być także wynikiem problemów z psychiką. Brak kontroli nad apetytem i ilością spożywanego jedzenia wiąże się z szybkim przyrostem masy ciała.

Osoby z nadwagą czy otyłe często zajadają smutki słodyczami, tylko pogłębiając swój problem. Dodatkowo wstydzą się aktywności fizycznej, dlatego unikają biegania, pływania czy jazdy na rowerze.

Przyczyną nadwagi są również choroby, zwłaszcza wynikające z zaburzeń hormonalnych, w tym niedoczynność tarczycy czy zespół policystycznych jajników.

Skutki nadwagi są poważne, więc nie można jej bagatelizować. Długotrwała nadwaga może spowodować choroby serca, cukrzycę, nadciśnienie, hemoroidy, stłuszczenie wątroby czy żylaki kończyn.

Nadwaga wpływa negatywnie na układ kostno-stawowy, ponieważ obciążone stawy częściej ulegają uszkodzeniom i kontuzjom. Dlatego osoby z nadwagą cierpią na zwyrodnienia stawów i kręgosłupa czy też przepukliny. Nadwaga też zgubnie wpływa na stan naszej skóry, pojawia się cellulit i nierzadko też rozstępy.

Nadwaga wpływa również niekorzystnie na stan psychiczny. Osoby z nadwagą często odczuwają skutki dyskryminacji społecznej.

Walka z nadwagą nie należy do najłatwiejszych, ale nie jest to sprawa niemożliwa i z góry przegrana. Podstawą walki z nadwagą jest zbilansowana dieta i indywidualny plan treningowy. W planowaniu diety należy pilnować regularności zjadanych posiłków, ich różnorodności oraz eliminacji cukru, fast-foodów i wysoko przetworzonych produktów.

Należy też unikać picia słodkich i kolorowych napojów, gdyż stanowią tykającą bombę kaloryczną dla naszej sylwetki. Plan treningowy powinien być skonstruowany wedle możliwości danej osoby. Nie można na sam start przeciążać stawów i kręgosłupa. W przypadku dużej nadwagi na początku sprawdzą się energiczne spacery, które z czasem można zmienić na marszobiegi, aż w końcu na tradycyjne bieganie. Walkę z nadwagą warto zacząć od konsultacji z dietetykiem i trenerem personalnym.