Oleje roślinne - który wybrać? Olej rzepakowy czy słonecznikowy?

W najszerszym rozumieniu olej roślinny to wszystkie substancje, które mają oleistą konsystencję. W znaczeniu węższym olejem roślinnym nazywamy ciekły tłuszcz pochodzenia roślinnego, który w temperaturze regionu, z którego pochodzi pozostaje płynny.

W skład olejów roślinnych wchodzą głównie triacyloglicerole oraz inne związki, które są rozpuszczalne w tłuszczach. Oleje roślinne pozyskuje się z różnych części roślin. Zazwyczaj są to nasiona, owoce, pestki, jądra nasienne oraz kiełki roślinne.

Oleje roślinne najczęściej są produktami przeznaczonymi do konsumpcji, jednak niektóre z nich wykorzystywane są w kosmetyce, lecznictwie oraz w produkcji materiałów lakierniczych, malarskich czy impregnacyjnych.

Aby oleje roślinne wykazywały właściwości prozdrowotne, powinny być tłoczone na zimno. W wyniku obróbki termicznej tracą one większość wartościowych składników.

Oleje roślinne są produkowane z tendencją zwyżkową na całym świecie. Roślinami, z których najczęściej produkuje się oleje roślinne są: rzepak, soja i owoce palmowca.

Wśród olejów roślinnych wyróżniamy m.in.: olej arganowy, olej z awokado, olej z nasion bawełny, olej z czarnuszki, olej z pestek dyni, olej z nasion herbaty, olej z krokosza barwierskiego, olej kukurydziany, olej lniany, olej z nasion maku, olej migdałowy, olej z pestek moreli, olej oliwkowy (oliwa), olej z orzechów ziemnych, olej z orzechów laskowych, olej z orzecha włoskiego, olej z nasion pomidorów, olej z kiełków pszenicy, olej rokitnikowy, olej rycynowy, olej z otrębów ryżowych, olej rzepakowy, olej sezamowy, olej słonecznikowy, olej sojowy, olej z nasion wiesiołka, olej z pestek winogron, olej kokosowy i olej palmowy.

Olej roślinny rzepakowy produkowany jest z rzepaku. W Polsce jak i w całej Europie olej roślinny rzepakowy jest najczęściej produkowanym olejem. W 100 gramach oleju rzepakowego zawiera się ok. 880 kcal.

Wartość energetyczna oleju rzepakowego w całości pochodzi z tłuszczów. Olej roślinny rzepakowy wyróżnia się bogactwem wartości odżywczych. Wśród innych tłuszczów roślinnych zawiera największą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych. W składzie oleju znajdują się kwas linolowy, kwas linolenowy oraz kwas oleinowy.

Stosunek pomiędzy kwasami omega-6, a omega-3 wynosi 2:1, co oznacza, że pozwala zachować idealne proporcje między kwasami tłuszczowymi w organizmie. Olej roślinny rzepakowy jest także źródłem witamin, a w tym witaminy E i K oraz beta-karotenu.

W oleju roślinnym rzepakowym występują także sterole roślinne, które wpływają na obniżenie poziomu cholesterolu LDL.

Olej roślinny słonecznikowy jest produkowany z nasion słonecznika. Uznawany jest za produkt uniwersalny, który można stosować do smażenia i pieczenia, ale także spożywać na zimno. Podobnie jak w oleju rzepakowym, w 100 g oleju roślinnego słonecznikowego znajduje się ok. 880 kcal.

Olej roślinny słonecznikowy również jest bogatym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Jednak od oleju rzepakowego różni go to, że stosunek kwasów omega-6 do kwasów omega-3 niekorzystnie wpływa na proporcje kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka. W oleju roślinnym słonecznikowym znacznie przeważają kwasy omega-6 i stanowią prawie 60 proc. składu. Kwasów omega-3 jest niemal 10 razy mniej.

Zaletą oleju słonecznikowego jest wysokie stężenie związków bioaktywnych. Należy jednak pamiętać, by stosować go z umiarem. Jadłospis warto zatem urozmaicać i częściej stosować olej rzepakowy czy przygotowywać ryby takie jak dorsz czy łosoś.