Przeziębienie w ciąży

Chociaż bardzo dbasz o siebie, starasz się nie stykać z osobami kaszlącymi czy zakatarzonymi, to jednak nie jest możliwe uchronienie się w ciągu trwającej około 270 dni ciąży przed wszystkimi problemami. Zwłaszcza teraz, kiedy jesienno-zimowa aura sprzyja przeziębieniom i grypie. Co robić, gdy dopadnie Cię katar, gorączka czy ból gardła?Radzić sobie w domu, iść do apteki i poprosić o lekarstwo, czy też od razu udać się do lekarza? Z jednej strony myślisz: „To tylko katar”, z drugiej lękasz się, by choroba czy zastosowany lek nie zaszkodziły maleństwu, rozwijającemu się w Tobie.
Jeżeli to zwykłe przeziębienie, katar, kaszel czy ból gardła, najlepiej zostań w domu i spróbuj sobie pomóc domowymi sposobami. Jeśli jednak one nie są skuteczne, zadzwoń do lekarza.
Kieruj się zasadą, że w ciąży wszelkie leki wolno brać jedynie po konsultacji z lekarzem. A już absolutnie nie sięgaj po specyfiki, których nie brałaś nigdy przedtem. Nawet jeśli są to tylko środki ziołowe lub homeopatyczne granulki.
Niektóre lekarstwa (również te tzw. naturalne) mogą mieć poważne skutki uboczne dla rosnącego w brzuchu mamy maluszka. Szczególnie jeśli będą zażywane w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy to trwa organogeneza, czyli kształtują się wszystkie narządy ciała dziecka. Są także lekarstwa, których absolutnie nie wolno brać przez całe dziewięć miesięcy, gdyż mogą spowodować poronienie lub poród przedwczesny.
Co jednak zrobić, jeśli lekarz przepisze Ci antybiotyki lub inne silne leki, gdyż stwierdzi na przykład zapalenie oskrzeli czy zatok? Czy leki nie zaszkodzą dziecku? Stosuj się do zaleceń lekarza i nie martw się o skutki uboczne. Dla maleństwa o wiele bardziej niebezpieczna może być Twoja choroba.

Katar *Zwykle jest pierwszym objawem przeziębienia. Nie wolno go lekceważyć, gdyż infekcja może się rozwinąć i zejść na dolne drogi oddechowe.
- *Jak możesz sobie pomóc?Zacznij działać jak najszybciej. Wypróbuj „domowe” środki, np. czosnek i cebulę. Te warzywa zawierają tzw. fitoncydy, czyli substancje działające podobnie jak antybiotyki. We wczesnej fazie infekcji są bardzo skuteczne. Do nosa możesz zakraplać sól fizjologiczną (Euphorbium, Tetrisal) albo roztwór wody morskiej (Sterimar, Marimar). Skuteczne są również inhalacje (np. z wody z solą lub sodą oczyszczoną). Poza tym możesz brać witaminę C (maksymalnie 1 gram na dobę, trzeba to podzielić na kilka dawek w ciągu dnia).
- Czego unikać?Kropli do nosa obkurczających śluzówkę nosa (np. Acatar, Tyzine). Można je stosować tylko przez 4–5 dni. Ich nadużywanie może spowodować wtórny obrzęk błony śluzowej nosa i powiększenie się problemów z oddychaniem.
W ciąży nie powinno się brać środków zawierających pseudoefedrynę (np. Gripex, Modafen), chyba że lekarz zaleci inaczej.
- Kiedy do lekarza? Jeśli dołączają się inne objawy: kaszel, gorączka lub też wydzielina zmienia kolor z przezroczystej na żółtą czy zieloną.

Kaszel *Zazwyczaj zaczyna się po kilku dniach trwania infekcji kataralnej. Lepiej nie leczyć go na własną rękę, lecz od razu pójść do lekarza. Stwierdzi on, czy kaszel jest spowodowany wyłącznie spływającą do gardła wydzieliną kataralną, czy też pojawiły się już zmiany w oskrzelach. Oceni, czy jest to kaszel „suchy” i trzeba go hamować, podając środki przeciwkaszlowe, czy też „wilgotny”, na który pomagają środki wykrztuśne. Być może konieczne będzie zastosowanie antybiotyku.
- *Jak możesz sobie pomóc? Przy kaszlu wilgotnym skuteczne są inhalacje (np. z rumianku, wody z solą). Bezpieczne są niektóre syropki ziołowe, np. z babki lancetowatej, prawoślazu, a także środki homeopatyczne. Lepiej jednak zapytać o to lekarza.
- Czego unikać? Syropów zawierających kodeinę (może powodować uszkodzenia płodu) oraz guajakol. Na własną rękę nie bierz środków hamujących kaszel (jak np. Acodin).
To ważne! Uporczywy kaszel może spowodować przedwczesne skurcze macicy i poród. Dlatego nie zwlekaj z pójściem do lekarza!

Gorączka *Gdy przekracza 38°C, obniżaj ją, by nie zaszkodziła dziecku.
- *Jak możesz sobie pomóc? Przy wysokiej gorączce dozwolone są środki zawierające paracetamol (w dawce do 250 mg). Stosuj je maksymalnie 2–3 dni.
- Czego unikać? Preparatów zawierających ibuprofen. Są niewskazane w okresie ciąży. Ibuprofen może powodować zmiany w układzie krążenia u dziecka. W pierwszym trymestrze ciąży zabroniona jest także aspiryna i preparaty pochodne, zwłaszcza w dużych dawkach. Mogą bowiem powodować wady rozwojowe płodu.
- Kiedy do lekarza? Jeśli po 2–3 dniach gorączka nie ustępuje. Lekarz może zadecydować, że konieczne jest podawanie antybiotyków.

Ból gardła *To zwykle objaw wirusowego zapalenia gardła lub anginy. Koniecznie skontaktuj się z lekarzem, jeśli masz gorączkę, a na migdałkach pojawiły się białe naloty. Najprawdopodobniej to angina.
- *Jak możesz sobie pomóc? Płucz gardło kilka razy dziennie (np. wodą z solą, wodą z sodą oczyszczoną, wodą z miodem, naparem z szałwii). Możesz stosować ziołowe środki na ból gardła (np. drażetki z babką lancetowatą, a także inne pastylki do ssania dostępne w aptece bez recepty, łagodzące ból gardła. Nie stosuj ich jednak dłużej niż przez 2–3 dni. Możesz też używać preparatów w sprayu działających przeciwzapalnie i lekko przeciwbólowo, takich jak np. Tantum verde.
- Czego unikać? Środki do ssania są w zasadzie bezpieczne dla kobiet w ciąży, nie można ich jednak nadużywać.
- Kiedy do lekarza? Jeśli ból gardła przedłuża się. Lekarz może zadecydować o podaniu antybiotyku działającego wyłącznie miejscowo.

Grypa *Najskuteczniejszym sposobem uchronienia się przed grypą jest zaszczepienie się – można to robić już od września przez cały sezon grypowy, czyli zwykle do początku marca. Najlepiej zaszczepić się przed zajściem w ciążę. Niektórzy lekarze zezwalają również na szczepienie w okresie ciąży, jeśli nie zrobiłaś tego wcześniej, ale dopiero od drugiego trymestru. Jednak w tej sprawie musisz zachować szczególną ostrożność i zapytać o zdanie swojego ginekologa.
- *Jak możesz sobie pomóc?W okresie zachorowań na grypę unikaj nie tylko osób zakatarzonych, ale również dużych skupisk ludzkich, a więc zatłoczonych supermarketów, sal kinowych; myj ręce po powrocie do domu. Jeśli mimo zachowywania środków ostrożności zachorujesz na grypę, zadzwoń do lekarza. On zaleci Ci odpowiednie środki. Zostań w domu i połóż się do łóżka. Dużo odpoczywaj, pij herbatki z malin i czarnego bzu, dzikiej róży. Jeśli masz wysoką gorączkę, stosuj środki przeciwgorączkowe zawierające paracetamol.
- Czego unikać?Aspiryny, polopiryny oraz środków zawierających ibuprofen.

Katarzyna Pinkosz
Konsultacja: prof. dr n. med. Krzysztof Czajkowski, kierownik II Katedry i Kliniki Ginekologii i Położnictwa Akademii Medycznej