Uległeś ogrodowej modzie? Natychmiast wyrzuć. Są rakotwórcze

Zużyte podkłady kolejowe są od dawna dość popularnym urozmaiceniem zagospodarowania ogrodów jako obrzeża podniesionych rabat. Niewątpliwą ich zaletą jest okazyjna cena, odporność na zmienne warunki pogodowe oraz oryginalny, dekoracyjny efekt w aranżacjach ogrodowych. Nie można jednak zapominać, że są odpadem, często impregnowanym szkodliwymi substancjami, mogącymi negatywnie wpływać na zdrowie ludzi i zwierząt.

Choć dość tanie, oryginalnie prezentujące się stare podkłady kolejowe są dość łatwo dostępne w sprzedaży (np. w internecie czy składach budowlanych). Nie są w pełni bezpieczne i należy raczej ostrożnie wykorzystywać je do dekoracji ogrodów.

Pamiętajmy, iż zużyty, leżący wiele lat pod torami i mocno impregnowany chemicznie podkład kolejowy jest odpadem, który powinien trafiać do zakładów lub firm specjalizujących się w ich utylizacji.

Jest to niby zwykła drewniana belka, w ciemnobrązowym kolorze, świetnie komponująca się z roślinami, ale mocno impregnowana niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami, niezbędnymi do tego, by mogła zachować trwałość przez wiele lat. Najczęściej do impregnacji używany jest olej kreozotowy, którym nasącza się drewno, by zachowało odporność na działanie wilgoci i rozwoju grzybów.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Czytaj także: Tak wypłoszysz kreta z ogrodu. Patenty na wagę złota

Kreozot (drzewny lub węglowy) jest składnikiem smoły drzewnej, powstającej w trakcie destylacji drewna w wysokich temperaturach, a także spalin przy spalaniu niewysuszonego drewna. Substancja ta zawiera toksyczne związki chemiczne (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne).

Olej kreozotowy ma charakterystyczny zapach, często wyczuwalny nawet ze znacznej odległości i uwalniający się najintensywniej w czasie słonecznej, gorącej pogody. Wtedy też najbardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia (rakotwórcze) są lotne substancje w nim zawarte. Dzięki takiej impregnacji, drewno może zachować trwałość przez okres nawet kilkudziesięciu lat, czyli przez podobny czas olej kreozotowy może działać szkodliwe na otoczenie i nasze zdrowie.

Najbardziej niebezpieczne są wszelkie prace, wymagające bezpośredniego kontaktu z drewnem impregnowanym olejem kreozotowym - wdychanie niebezpiecznych substancji w czasie obróbki podkładów kolejowych (cięcie, czyszczenie, szlifowanie itp.).

Przy długotrwałym kontakcie z podkładami kolejowymi mogą wystąpić niepokojące objawy - nudności, wymioty, zaburzenia krążenia, a w skrajnych przypadkach może nawet dojść do śmiertelnego zatrucia. Trzeba dodać, że substancje zawarte w impregnacie słabo rozpuszczają się w wodzie i nie ulegają biodegradacji, co oznacza, że przenikają także do gleby i odkładają się w niej.

Bardzo niebezpieczne konsekwencje może mieć też stosowanie podkładów kolejowych jako elementów budowlanych (np. przy budowie altan lub domków ogrodowych) czy jako materiału opalowego!

Nawet jeśli nie występują żadne dolegliwości, warto pamiętać, że długotrwały kontakt z kreozotem może negatywnie wpływać na układ immunologiczny człowieka, wywołując mutacje w strukturze DNA, prowadzące często do rozwoju chorób nowotworowych.

Oczywiście podkłady leżące na torach, gdzie nie przebywamy na co dzień, spełniają swoją rolę i nie stanowią zagrożenia, ale przenoszenie ich do ogrodów, gdzie przebywamy z rodzinami i zwierzętami może być już niebezpieczne. Zanim więc wykorzystamy podkłady kolejowe jako obrzeża czy krawężników wzdłuż rabat lub skarp, ogrodowych schodów, palisad, tarasów - warto przemyśleć zastosowanie bezpieczniejszej (zdrowszej) alternatywy.

Bardzo dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie surowych drewnianych podkładów ogrodowych lub belek (tzw. kantówek) tylko lekko zaimpregnowanych. W sprzedaży (np. w marketach budowlano-ogrodniczych, tartakach, zakładach drzewnych) znajdziemy obecnie różne ich rodzaje w dogodnych dla nas rozmiarach. Najtańsze są zwykle belki z drewna sosnowego, często spotkamy też belki bukowe, ale warto zwrócić uwagę również na najtrwalsze – dębowe. Najlepiej wybierać belki (podkłady ogrodowe) impregnowane metodą ciśnieniowo-próżniową lub specjalistycznymi, nietoksycznymi impregnatami do drewna.

Inną, ciekawą alternatywą dla podkładów kolejowych, mogą być też różnego rodzaju elementy betonowe, przeznaczone do wykorzystania w ogrodzie, często świetnie imitujące drewno.

Surowe belki drewniane lub dostępne w sprzedaży inne podkłady ogrodowe pewnie nie będą tak trwałe i atrakcyjne cenowo, jak podkłady kolejowe, ale unikniemy zagrożenia dla zdrowia i ogrodu. Ponadto, belki drewniane, odpowiednio zabezpieczone i pomalowane, czy elementy z betonu, będą z pewnością prezentowały się nie gorzej niż podkłady kolejowe.